Team Ketentoezicht: samen grip krijgen op milieucriminaliteit
Om meer grip te krijgen op ondermijning en milieucriminaliteit werken provincie, gemeenten en omgevingsdiensten in Gelderland en Overijssel samen in Team Ketentoezicht. Samenwerking is hard nodig om sterk te staan in de aanpak van deze vorm van criminaliteit die een bedreiging vormt voor de samenleving.
Ketentoezicht is een wettelijke taak van omgevingsdiensten. Binnen dit vakgebied wordt gekeken naar de hele keten van een (afval)stof: van productie en het ontdoen van afval tot het definitief verwijderen of nuttig toepassen van afval. Binnen een keten verrichten verschillende partijen handelingen met deze zelfde (afval)stof, waarbij partijen die hiermee te maken krijgen zich wel aan de regels moeten houden.
Zwakke plekken
Overtreders maken gebruik van de zwakste plekken in de keten. Bijvoorbeeld op het moment dat de stof van de ene naar de andere schakel in de keten gaat. Oorzaak hiervoor kan zijn het overgaan van toezicht van de ene op de andere organisatie. Daarom is het van belang om het toezicht af te stemmen. Het risico kan in deze momenten zitten, maar ook binnen de schakel zelf kan een groot risico liggen. Daarom is het van belang om goed zicht te hebben op de hele keten. En daar is Team Ketentoezicht voor.
Zelfstandig functioneren
Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) maakt deel uit van het Gelders Stelsel, een samenwerking tussen zes Gelderse omgevingsdiensten, die een aantal taken gezamenlijk oppakken. Het ketentoezicht is ondergebracht bij ODR. Kees Zondag, wethouder van de gemeente Zaltbommel en sinds de start van ODR in 2013 voorzitter van het Algemeen en Dagelijks Bestuur, was nauw betrokken bij de oprichting van Team Ketentoezicht. “We hebben destijds gekozen voor een andere aanpak dan de andere omgevingsdiensten met een constructie waarbij het team een eigen budget en eigen personeel heeft.” Op deze manier werd ervoor gezorgd dat ketentoezicht niet een van de taken werd die een omgevingsdienst moet uitvoeren, maar dat ketentoezicht de enige taak is en dat er altijd de volle aandacht voor is.
Ambassadeur
“Team Ketentoezicht bestaat uit specialisten op het gebied van (risico)analyse, diepgaand administratief toezicht, project- en programmamanagement waarbij iedere omgevingsdienst jaarlijks ook nog 1,2 fte aan inhoudelijke kennis en ervaring levert,” legt Priscilla van Hal, programmamanager Team Ketentoezicht, uit. “We werken jaarlijks met een programma. Zo richten we ons dit jaar onder meer op de co-vergistingsketen. Aan de hand van het programma vraag ik aan de omgevingsdiensten welke toezichthouder kan bijdragen als inhoudsdeskundige en klankbord. Op die manier worden deze collega’s ook ambassadeur van de ketenaanpak.”
Samenwerking
Het Team Ketentoezicht heeft in de loop der jaren een goed netwerk en samenwerkingsverbanden opgebouwd. Er wordt nauw samengewerkt met het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC), de politie, Belastingdienst, het Openbaar Ministerie en de landelijke inspectiediensten; iedereen vanuit de eigen rol of bevoegdheid. Dat maakt dat Team Ketentoezicht echt wezenlijk kan bijdragen aan de strijd tegen milieucriminaliteit. “We weten elkaar echt te vinden en werken samen aan casuïstiek. Dat doen we bij wijze van spreken met de benen op tafel, oftewel de samenwerking is dusdanig dat je tijdens zo’n bijeenkomst niet de indruk hebt dat je van verschillende organisaties bent.”
Criminaliteit voorkomen
In de loop der jaren zijn verschillende thema’s de revue gepasseerd, waaronder de ketens asbest, verontreinigde grondstromen, AEC-bodemassen, autodemontage, e-waste, metaalrecycling, aanpak mestfraude en dierlijke bijproducten. Daarnaast loopt er sinds 2018 ook een mooi project op synthetische drugs en hebben we een bijdrage geleverd aan het Landelijk Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021. Maar op welk behaald resultaat is het team nu het meest trots? Kees: “Dat is eigenlijk hetzelfde als je aan de brandweer vraagt wat de mooiste brand is die ze hebben geblust. Je verwacht dan eigenlijk dat ze zeggen dat dat de grootste uitslaande brand ooit was, maar eigenlijk is de mooiste brand die je hebt geblust de brand die je hebt kunnen voorkomen.” En dat geldt wat Kees betreft ook voor Team Ketentoezicht. “Het gaat niet om het mooiste resultaat, maar om het bijna ondoenlijk maken om misbruik van de keten te maken. En dat de pakkans groot is,” besluit Kees.