Wat is effect van plannen nieuwe kabinet op omgevingsdiensten?
299 dagen na de verkiezingen was het eindelijk zover: op 10 januari 2022 stond ons nieuwe kabinet op het bordes. Wat is er al bekend over de invloed die de plannen hebben op het werk van omgevingsdiensten?
Er is dit keer geen regeerakkoord gesloten, maar een ‘coalitieakkoord’. Dat betekent dat de plannen op hoofdlijnen zijn beschreven, dit in tegenstelling tot een regeerakkoord waarin het kabinet haar plannen tot in detail uitwerkt. Het kabinet moet nu dus nog veel details verder uitwerken. In dit artikel geven we een toelichting bij enkele voor omgevingsdiensten zeer relevante thema’s.
Omgevingswet
Het coalitieakkoord beschrijft nog de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 juli 2022. Volgens het akkoord bevat de Omgevingswet ‘het instrumentarium voor een onontkoombare aanpak voor natuurverbetering en een basis voor vergunningverlening’. Sinds het verschijnen van het coalitieakkoord is bekend geworden dat de Omgevingswet opnieuw wordt uitgesteld, hiervoor zijn inmiddels 1 oktober 2022 en 1 januari 2023 als mogelijke data genoemd.
Aanpak milieucriminaliteit
Over de aanpak van milieucriminaliteit staat in het coalitieakkoord: ‘We zorgen voor een schone en gezonde leefomgeving door het steviger aanpakken van milieucriminaliteit en milieurisico’s. Het rapport van de Adviescommissie Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (commissie-Van Aartsen) wordt hierbij betrokken.’
Aanpak ondermijning
Bedrijven en bestuurders die ondermijnende criminaliteit faciliteren en zich schuldig maken aan witwassen, worden steviger aangepakt.
Stikstof
Er wordt een Nationaal Programma Landelijk Gebied aangekondigd, dat de uitdagingen in de landbouw en natuur aanpakt met een transitiefonds. Daarbij komt tot 2035 een bedrag van 25 miljard euro beschikbaar. Het coalitieakkoord stelt dat overleg met (agrarisch) grondeigenaren gericht zal moeten zijn op samen zoeken naar de mogelijkheden.
Het kabinet kiest voor een brede aanpak die zich niet alleen richt op stikstof, maar ook op waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit. Cruciaal hierin is een transitie naar kringlooplandbouw, waardoor natuur en landbouw in balans moeten komen. Een nieuwe ecologische overheidsautoriteit neemt hierin de regie en krijgt 20 miljard euro tot 2030 om deze transitie vorm te geven. Daarnaast worden nieuwe verdienmodellen, zoals bio-based bouwmaterialen, gestimuleerd. Verder worden de doelstellingen in de Wet Stikstofreductie en natuurverbetering versneld: van 2035 naar 2030. Ook komen er ‘goed onderbouwde kaders en eisen’ aan vergunningverlening omtrent stikstof. Dit moet ‘op afzienbare termijn’ zorgen voor een ‘basis voor ruimere vergunningverlening’.
Wonen en woningbouw
Het kabinet spreekt de ambitie uit om 100.000 woningen per jaar te bouwen. Verder moeten jaarlijks 15.000 tijdelijke en 15.000 verhuureenheden ontwikkeld worden voor starters, senioren en middeninkomens. Hiervoor is een nieuw ministerie ingesteld, voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Twee derde van de nieuwbouw moet bestaan uit betaalbare huur- en koopwoningen. Verder wordt de Nationale Omgevingsvisie aangescherpt en voorzien van een uitvoeringsprogramma. Ook wordt een Nationale Woon- en Bouwagenda opgesteld.
Klimaat
Naast het nieuwe ministerie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening komt er nóg een nieuw ministerie bij: voor Klimaat en Energie. Dit ministerie moet de transitie naar een klimaatneutrale, fossielvrije en circulaire economie en samenleving in goede banen leiden. In 2030 moet een CO2-vermindering van 55 procent zijn gerealiseerd. Er komt een transitiefonds van 35 miljard euro om de transitie te stimuleren en ook worden er maatregelen ontwikkeld om ‘de vervuiler’ meer te laten betalen.
Voor CO2-intensieve industrieën – zoals staal en betonproductie – wordt de CO2-heffing aangescherpt en komt er een oplopende CO2-minimumprijs. De regering wil ‘maatwerkafspraken’ maken met de grote vervuilende industrie. Er is 22 miljard euro beschikbaar om met name bedrijven als Tata Steel en Shell Pernis te vergroenen.
Verder wordt een langjarig Nationaal Isolatieprogramma in het leven geroepen om woningen sneller, slimmer en socialer te isoleren. Dit is geen vrijblijvend programma: zo mogen woningen met slechte isolatie op termijn niet meer worden verhuurd. Ook zet het kabinet vol in op hybride warmtepompen, warmtenetten op wijkniveau en een bijmengverplichting voor groen gas. Jaarlijks moeten 150.000 huizen een hybride warmtepomp krijgen.
Tot slot worden volgens het coalitieakkoord water en bodem leidend bij ruimtelijke planvorming. Daarom worden waterschappen daarbij eerder betrokken en krijgt de watertoets een dwingender karakter.