Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (1 2025)

1. Waterbouw worstelt met PFAS: ‘Huidige strenge regels jagen waterbouw en maatschappij op hoge kosten’

De dijk langs het Markermeer is versterkt met PFAS-houdende grond, terwijl bij de versterking van de stadsdijken in Zwolle scheepsladingen met PFAS-grond moesten worden afgevoerd naar Antwerpen. Waterbouwers werken nu 5 jaar met strenge regels voor PFAS en dat leidt tot zeer uiteenlopende praktijken. H2O maakt de balans op. “De huidige zeer strenge PFAS-norm jaagt ons allemaal op hoge kosten en veroorzaakt veel extra vervoersbewegingen met grond.” Lees verder op H2Owaternetwerk.

2. Procesmatige grondreinigers essentieel voor circulaire economie

Procesmatige grondreiniging is een essentiële schakel in het oplossen van (voornamelijk) historische bodemverontreiniging en het geschikt maken van verontreinigde grond voor hoogwaardig hergebruik in de circulaire economie. Nadat er een aantal jaren sprake was van een daling van de hoeveelheid procesmatig gereinigde grond is er sinds 2020 weer sprake van een lichte toename van de hoeveelheid gereinigde grond in Nederland. Dat blijkt uit cijfers (zie onderstaande grafiek) die Rijkswaterstaat en de Nederlandse Vereniging van Procesmatige Grondverwerkingsbedrijven (NVPG) jaarlijks gezamenlijk verzamelen. Lees verder de website van IPLO.

3. Natuurbeheer door baggeren van bermsloten

Rijkswaterstaat zorgt voor een groot deel van de snelwegen, tunnels, rivieren en bruggen in Nederland. Dat we gaten in de weg repareren of verouderde viaducten een opknapbeurt geven, weet bijna iedereen. Maar dat we een van de grootste natuurbeheerders van Nederland zijn, is minder bekend. Lees verder.

4. Drugsafvaldumpingen: wat is de rol van een toezichthouder bodem?

In het nieuws lees je vaak over drugsdumpingen en de ontmanteling van drugslaboratoria in de provincie Noord-Brabant. De omgeving ondervindt grote schade van dergelijke praktijken. Daar komen de toezichthouders bodem in actie. Lees meer in Drugsafvaldumpingen: de rol van een toezichthouder bodem? – OMWB.

5. Jaaroverzicht 2024: Rijkswaterstaat in beeld

2024 was weer een bijzonder jaar. Op de laatste dag van het jaar blikken we daarom nog 1 keer terug. Op verschillende crises, zoals het hoge water aan het begin van het jaar en de aanvaring van stuw Borgharen in oktober. Op de opening van prachtige projecten, zoals de nieuwe sluis in Terneuzen en de aanpassing van de A7/N7 zuidelijke ringweg Groningen. En op al het andere werk waar we afgelopen jaar hard aan werkten en waar we enorm trots op zijn. Lees verder op de website van Rijkswaterstaat.

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

Nieuwsbrieven

Bijeenkomsten

  • Platform Baggernet 25 jaar –  21 januari 2025 – Utrecht
    Platform Baggernet is dit jaar 25 jaar geworden! In die jaren is onze sector ingrijpend vernieuwd. Nieuw materieel, nieuwe richtlijnen, nieuwe overtuigingen. Genoeg om op terug te kijken, maar de aankomende editie willen we ons graag samen met u op de toekomst richten, óver 25 jaar. Het thema is dit keer daarom ’Baggeren in 2050 – het vormen van de toekomst’.
  • Kennisbijeenkomst over Aziatische Duizendknopen – 22 januari 2025
    We nodigen je graag uit op 22 januari 2025 voor een kennisbijeenkomst over Aziatische Duizendknopen. Daarin bespreken we hoe deze invasieve exoot bestreden kan worden en verdere verspreiding kan worden voorkomen of beperkt.
    De belangrijkste routes van verspreiding zijn via grondverzet en afvoer van maaisel met daarin resten van wortels en stengels. Tijdens de bijeenkomst bespreken we het belang van goed (voor)onderzoek en de daarvoor benodigde informatie over het voorkomen van Aziatische Duizendknopen. De bijeenkomst wordt georganiseerd bij gastheer Rijkswaterstaat, in hun locatie in Utrecht.
  • Nationale Bodemtop 2025: Klimaatadaptatie | AgriHolland Agenda
    Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur organiseert op woensdag 5 februari 2025 de jaarlijkse Nationale Bodemtop. Dit evenement is bedoeld om partijen die zich bezighouden met de Nederlandse landbouwbodems te verbinden en inspireren. Uw inbreng is daarbij belangrijk, reserveer daarom woensdag 5 februari in uw agenda! Vorig jaar lag de focus van de Bodemtop op de regio. Dit jaar is er extra aandacht voor aanpassing aan klimaatverandering
  • Save the Date: Praktijkgericht onderzoek Bodem en Klimaat – 7 april 2025 – CoE Groen
    We nodigen je uit voor een inspirerende dag waarin we samen leren, verbinden en samenwerken aan oplossingen voor bodem- en klimaatvraagstukken. Met een gevarieerd programma, inclusief inspireerde sprekers, interactieve sessies en delen deskundige hun kennis en inzichten met elkaar en het publiek, is dit dé gelegenheid om onze passie voor praktijkgericht bodem- en klimaatonderzoek te delen

7. Nieuws over de Omgevingswet

  • Wijzigingen AMvB’s en Omgevingsregeling per 1 januari 2025 | Informatiepunt Leefomgeving
    Op 1 januari 2025 treedt een aantal wijzigingen in werking van het Omgevingsbesluit, het Besluit activiteiten leefomgeving, het Besluit bouwwerken leefomgeving en de Omgevingsregeling.
  • Reageren mogelijk op ontwerp HUM Waterbodem | Informatiepunt Leefomgeving
    De Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) ontwikkelt een nieuwe handreiking voor toezicht en handhaving voor waterbodem onder de Omgevingswet. De handreiking ‘HandhavingsUitvoeringsmethode (HIM) Waterbodem’, is in ontwerp gepubliceerd voor een openbare reactieronde. Reageren kan tot en met 18 februari 2025.
  • Nieuwe wet- en regelgeving bestuursrecht en omgevingsrecht per 1 januari 2025 – PONT Omgeving
    In dit blogbericht bespreken wij een aantal in het oog springende wijzigingen op het gebied van het nationale bestuurs- en omgevingsrecht die per 1 januari 2025 (of op een nader bepaald later moment) van kracht worden. Dit blogbericht is onderverdeeld in de thema’s omgevingsrecht, onderwijs, mobiliteit, voedsel- en productveiligheid, sector zorg en overige wijzigingen in wet- en regelgeving.
  • Verlenging TAM-IMRO juridisch geborgd in het Besluit Elektronische Publicaties | Aan de slag met de Omgevingswet
    Bij het ontwikkelen van de tijdelijke alternatieve maatregelen (TAM) is altijd uitgegaan van een tijdelijke inzet. De 6 TAM voor het publiceren van omgevingsdocumenten via IMRO of DROP zijn met 1 jaar verlengd. Om dit besluit definitief te maken heeft het ministerie recent de noodzakelijke aanpassingen van het Besluit elektronische publicaties(verwijst naar een andere website) aangepast. Het besluit is hiermee definitief gemaakt. Daarmee is de interbestuurlijk afgesproken verlenging van de TAM-IMRO nu ook juridisch geborgd.
  • Artikel tijdelijke voorziening omgevingsbesluiten (TAM/IMRO) aangepast | Informatiepunt Leefomgeving
    Het artikel over de tijdelijke voorziening omgevingsbesluiten in het Besluit elektronische publicaties is aangepast. Dit is nodig met het oog op verlenging van het overgangsrecht voor tijdelijke alternatieve maatregelen.
  • ‘We lijken een land te worden van: nee, kan niet’
    Bouwen, bouwen, bouwen wil minister Mona Keijzer. Maar hoe en waar? Een gesprek over de nieuwe Nota Ruimte, woningnood, de samenwerking met de decentrale overheden en nestkastjes. ‘Ik zal gemeenten en provincies eerst netjes vragen om het anders te doen.’
  • Nieuws VTH – PONT Omgeving
    Op donderdag 5 december ontving de Tweede Kamer een Sinterklaascadeautje van de staatssecretaris van Openbaar Vervoer en Milieu, Chris Jansen. Het bestond uit een Kamerbrief over de voortgang van de versterking van het VTH-stelsel.
  • Overzicht wijzigingen Bbl vanaf 1 januari 2025 – PONT Omgeving
    De Omgevingswet en daarmee het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de Omgevingsregeling (Or) zijn per 1 januari 2024 in werking getreden. Op 1 januari 2025, 1 juli 2025 en 1 januari 2026 vinden wijzigingen in het Bbl plaats. Daarnaast staan andere wijzigingen gepland. Ook zijn er geplande wijziging vanaf 2026 die gedeeld zijn tijdens de Woontop2024. Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste wijzigingen, eventuele redactionele redenen en ongeschikte wijzigingen worden niet behandeld.

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

  • Volksgezondheid dwingt tot minder pesticiden – Nederland Rechtsstaat
    Er is de laatste tijd veel te doen om gewasbeschermingsmiddelen (de eufemistische juridische term voor pesticiden). Met name de lelieteelt ligt onder vuur en is onderwerp van debat. Hiervoor worden namelijk 10 keer zoveel pesticiden gebruikt vergeleken met reguliere tarweteelt (zie Rb. Limburg 08-05-2024, ECLI:NL:RBLIM:2024:2330 r.o. 5.18). Het wordt steeds duidelijker dat deze middelen veel meer en ernstiger negatieve effecten hebben dan tot voorkort bekend was.
  • Gemeenten moeten én kunnen meer tegen landbouwgif doen – Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Natuurtoezicht
    “Burgers die bezorgd zijn over bollenteelt in hun buurt kloppen vaak tevergeefs aan bij hun gemeente, want die wijzen vaak naar de provincie of Den Haag. Dat is onterecht, want gemeenten kunnen heel veel doen om hun burgers te beschermen”, aldus Urgenda en Natuur & Milieu. De organisaties maakten een handleiding voor gemeentes om bestrijdingsmiddelen beter aan banden te kunnen leggen.
  • Resten van verboden gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen
    Op een deel van de supermarktproducten in Nederland zijn resten van verboden gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen. Dat komt doordat Europese bedrijven tientallen verschillende soorten bestrijdingsmiddelen exporteren die in de EU verboden zijn. Een deel daarvan komt via import weer bij ons terug.

9. Nieuws over de Circulaire economie

10. Nieuws over de energietransitie en klimaatverandering

  • G40 wil dat kabinet besluiten energietransitie terugdraait
    Stedennetwerk G40 wil dat het kabinet verschillende besluiten terugdraait als het gaat om de energietransitie. De koepel van veertig middelgrote steden ageert onder meer tegen de verlaging van de belasting op aardgas, het niet meer op kortere termijn uitfaseren van de cv-ketel, en het intrekken van verplichte energielabelsprongen bij de verkoop van koopwoningen. Dit staat in een voorstel dat de G40 heeft overhandigd aan klimaatminister Sophie Hermans
  • Belangrijke mijlpalen voor grote energie-infrastructuurprojecten in 2024 – Energienieuws
    De verbouwing van het energiesysteem in Nederland is in volle gang. Bij verschillende grote energie-infrastructuurprojecten is de bouw dit jaar afgerond of van start gegaan. Bij de ruim 60 grote energieprojecten die in voorbereiding zijn is belangrijke voortgang geboekt, zodat de bouw van deze projecten zo snel als mogelijk van start kan gaan. Tegelijkertijd neemt de complexiteit ook toe. Bijvoorbeeld door gebrek aan ruimte en complexe vergunningverlening.
  • KNMI – Van blauw naar rood: klimaatverandering in beeld
    De nieuwste klimaatstreepjescode voor Nederland is gepubliceerd, van 1901 tot en met 2024. Traditioneel voegen we aan het eind van het jaar een streepje toe aan de klimaatstreepjescode. 2024 was een zeer warm jaar, met een gemiddelde temperatuur van 11,8°C. Daardoor kleurt het nieuwste streepje weer donkerrood. Met een gemiddelde jaartemperatuur van 11,8°C kan dit jaar worden bijgeschreven als een van de warmste jaren ooit. In 2023 was het ook jaargemiddeld 11,8°C, en daarmee zijn 2023 en 2024 de warmste jaren sinds het begin van de metingen.
  • 2024 is opnieuw een extreem warm jaar
    Het één jaar oude temperatuurrecord is dit jaar sowieso geëvenaard. De gemiddelde jaartemperatuur komt uit op 11,8 graden tegen 10,6 normaal en dat is net zo warm als het recordwarme jaar 2023. De kans is nog aanwezig dat het zelfs het warmste jaar ooit wordt met een gemiddelde temperatuur van 11,9 graden. Het jaar telde 102 warme dagen, 28 zomerse en 4 tropische dagen en tot een (regionale) hittegolf kwam het niet. Opmerkelijk is dat dit recordwarme jaar niet samenging met veel zon.
  • Wat vindt NRC | Het wordt aanpoten om de klimaatdoelen in 2030 te halen – NRC
    2024 was opnieuw een jaar van records. Het jaar gaat de boeken in als het warmste jaar sinds het begin van de metingen. De wereld werd geteisterd door ernstige overstromingen als gevolg van extreme regenval – zoals in Oost-Europa. Door hittegolven – in Portugal, Mexico, grote delen van Afrika en Azië. Door ontwrichtende droogtes – in Italië – en door verzengende bosbranden in onder meer Brazilië, die al aan miljoenen dieren het leven hebben gekost.

11. Nieuws over klimaatadaptatie en Bodemdaling

  • Weersextremen 2024 laten zien: klimaatschade geen dreiging, maar al werkelijkheid
    Landen moeten zich beter voorbereiden op extreem weer, want de weersextremen van 2024 laten geen twijfel: grote schade door klimaatverandering is geen dreiging, maar al dagelijkse realiteit bij de huidige 1,3 graad opwarming. Met die waarschuwing komen wetenschappers in een jaaroverzicht van World Weather Attribution (WWA), een internationaal samenwerkingsverband waar ook het KNMI deel van uitmaakt.
  • Dijkverzakkingen en overstromingen haarscherp in beeld
    In december 2025 lanceerde de European Space Agency (ESA) de nieuwe Europese satelliet Sentinel-1C. Deze satelliet houdt het aardoppervlak dag en nacht nauwlettend in de gaten. Rijkswaterstaat is een van de 260.000 wereldwijde gebruikers van de satellietdata. ‘Deze satelliet levert ons onmisbare data’, vertelt Gert Mulder, adviseur remote sensing bij Rijkswaterstaat Centrale Informatievoorziening. ‘Zo kunnen we met behulp van deze data de waterkwaliteit, biodiversiteit en begroeiing in de uiterwaarden in beeld brengen’, vertelt de adviseur. ‘We kunnen ook zien waar instabiele situaties ontstaan bij pijlers onder een brug, door uitzetting of doorbuiging van het wegdek. Of van dijken of wegen die wegzakken omdat ze op slappe grond zijn gebouwd.’

12. Divers nieuws over (grond)water

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Overijssel

  • Politie vindt grote hoeveelheid drugsafval in Enschede – Oost
    De politie heeft maandag een grote hoeveelheid drugsafval aangetroffen op een sloopterrein in het havengebied in Enschede. In totaal werd er 4600 liter drugsafval gevonden op het terrein aan de Kanaalstraat. Het is niet bekend hoe het afval daar terecht is gekomen. Daar doet de politie onderzoek naar.
  • Commissaris over Defensieplannen: “Probleem als bouw duizenden woningen niet door kan gaan” – Oost
    Komt er een groot munitiedepot in Agelo of Staphorst, en keren de gevechtsvliegtuigen terug naar Twente Airport? Omwonenden, die de uitbreidingsplannen van Defensie totaal niet zien zitten, moeten daar dit jaar duidelijkheid over krijgen. Andries Heidema, commissaris van de Koning in Overijssel, ontkent dat Overijssel de deur te wijd heeft opengezet voor Defensie.

Provincie Gelderland

  • Geen staalslakken meer als bouwmateriaal in West Betuwe | Al het nieuws uit West Betuwe
    Tijdens de raadsvergadering van dinsdag 17 december heeft de gemeenteraad unaniem een motie aangenomen waarin de gemeenteraad het college oproept om de landelijke regering duidelijk te maken dat er concrete actie nodig is rondom de problemen van staalslakken.
  • Overbetuwe stuurt op duurzame laanboomteelt in nieuw Laanboompact | Overbetuwe
    De gemeente Overbetuwe blijft partner in het Laanboompact 2025-2028. De plannen voor het nieuwe Laanboompact zijn gericht op het verduurzamen van de laanboomteelt. Het college van B&W vindt het daarom passend om als partner betrokken te blijven. In de in 2025 te vernieuwen Omgevingsvisie komen regels te staan waar in Overbetuwe in de toekomst laanboomteelt kan komen. Daarnaast krijgen alle laanboomtelers van de gemeente een brief. Daarin staat welke regels en voorwaarden er gelden voor laanboomteelt binnen Overbetuwe

Provincie Groningen

Provincie Fryslan

Provincie Drenthe

Provincie Flevoland

Provincie Utrecht

  • Gemeenten werken samen in U16 – Al het nieuws uit Zenderstreek
    U16 is een samenwerkingsverband van 16 gemeenten in de provincie Utrecht voor een gezamenlijk beleid op verschillende terreinen. De reden voor gemeenten om in de U16 te willen zitten is dat ze allerlei zaken niet alleen op kunnen lossen. Het is een bundeling van expertise, ervaring en menskracht. Het gaat om grote zaken zoals energietransitie en nieuwbouw en herstructurering.

Provincie Noord-Holland

Provincie Zuid-Holland

Provincie Zeeland

  • Nederlandse Vissersbond sleept 3M voor de rechter vanwege vervuiling Westerschelde | Schuttevaer.nl
    De Nederlandse Vissersbond daagt het chemieconcern 3M voor de rechter vanwege vervuiling van de Westerschelde, waardoor er een visverbod is ingesteld. De rivierdelta is ernstig vervuild met kankerverwekkende stoffen die behoren tot de PFAS-familie. De vissers eisen schadeloosstelling.
  • Vissersbond wil geld zien voor het vervuilen van Westerschelde en spant rechtszaak aan tegen chemiebedrijf – Omroep Zeeland
    De Nederlandse Vissersbond gaat een rechtszaak aanspannen tegen chemiebedrijf 3M. De Vissersbond wil compensatie voor economische schade. Door de vervuiling van 3M mag er namelijk niet meer gevist worden in het oostelijke deel van de Westerschelde.
  • Webinar zandhonger Oosterschelde
    Op dinsdagavond 28 januari 2025 organiseren Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Natuurmonumenten een webinar over zandhonger in de Oosterschelde. Tijdens dit online evenement informeren wij u over het fenomeen zandhonger, dat ervoor zorgt dat zandplaten kleiner worden en steeds korter droogvallen. We blikken terug op de zandsuppletie van de Roggenplaat en kijken vooruit naar de geplande suppleties van de Galgeplaat en de Slikken van den Dortsman.
  • Projectupdate: definitief ontwerp akkoord
    Op 27 november 2024 heeft de stuurgroep Zandhonger akkoord gegeven op het definitief ontwerp van de suppletie Galgeplaat en Slikken van den Dortsman, onder voorbehoud van financiële dekking, planning en vergunningen.
  • Project Galgeplaat onderdeel van platformbijeenkomst
    Het ontwikkelen van kennis is één van de doelen van het project. Door kennis te delen kunnen we leren van anderen en zo het suppleren in de Oosterschelde steeds beter doen. Om deze reden verzorgden wij op 17 oktober 2025 één van de break-out sessies (workshops) tijdens de platformbijeenkomst van de Kenniscommunity Zuidwestelijke Delta.
  • Winternummer Scheldestromen uit! | Waterschap Scheldestromen
    Het winternummer van ons tijdschrift is verschenen. In dit nummer leest u over het filteren van medicijnresten uit ons rioolwater, hoe het is om ’s nacjts te strooien en het verhaal achter de herdenkingsdijk in Heinkenszand.

Provincie Noord-Brabant

Provincie Limburg

  • 31 december 2024: exact 50 jaar na sluiting laatste steenkolenmijn – Provincie Limburg
    Vijftig jaar geleden, op oudejaarsdag 1974, sloot de laatste steenkolenmijn in Nederland. In de Oranje-Nassau I-mijn in Heerlen werd die dag de laatste lading kolen naar boven gehaald. De mijnsluiting markeerde het eind van een belangrijk hoofdstuk in de Nederlandse industriegeschiedenis. En betekende daarmee niet alleen het einde van de steenkoolwinning in Limburg, maar ook het einde van een tijdperk.
  • Limburg wacht na halve eeuw nog op schadeloket mijnbouw
    De provincie Limburg wacht precies vijftig jaar na de sluiting van de steenkolenmijnen nog steeds op een regeling voor de afhandeling van mijnbouwschade. Het was de bedoeling dat er dit jaar een schadeloket zou komen, waar Limburgers met schade aan hun woning een financiële vergoeding kunnen aanvragen. Het opzetten van het Instituut voor Mens, Milieu en Mijnbouw in Limburg (I3ML) kost echter meer tijd dan gedacht.
  • Onderzoek naar gezondheid rond industrieterrein Chemelot in 2026
    Het gaat nog geruime tijd duren voordat het RIVM uitgebreid onderzoek gaat doen naar de gezondheid van omwonenden van industrieterrein Chemelot in Zuid-Limburg. Dat gebeurt op zijn vroegst in de eerste helft van 2026.