maandag 7 april 2025

Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (15 2025)

1. IPLO-experts behandelden 41.691 vragen in 2024

Het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) stond vanaf 1 januari 2024 in de startblokken om professionals te helpen bij vragen over de nieuwe Omgevingswet. Onder meer via iplo.nl en de helpdesk gaven we uitleg over de regelgeving van de leefomgeving in de volle breedte. Maar we deden nog veel meer. Het visueel jaarverslag 2024 laat ál ons werk in 1 oogopslag zien.
Lees verder

2. Wijziging Regeling bodemkwaliteit (wijzigingsblad bij BRL 5078 voor grout)

Op 31 maart 2025 is een wijziging van de Regeling bodemkwalieit in de Staatscourant geplaatst. Deze wijzigingsregeling actualiseert de tabel van bijlage C van de Regeling bodemkwaliteit 2022, waarin de normdocumenten zijn opgenomen die binnen het Kwalibo-stelsel gebruikt moeten worden. De wijziging trad in werking op 1 april 2025.
Lees verder

3. Eendrachtige start van Ruimte voor de Rivier 2.0

Met breed bestuurlijk draagvlak is Ruimte voor de Rivier 2.0 van start gegaan op een bijeenkomst langs de Waal in Zaltbommel. In tegenstelling tot het vorige Ruimte voor de Rivier-programma van 2006 tot 2019 richt zich het nieuwe plan niet alleen op het vergroten van de afvoercapaciteit, maar ook op de gevolgen van extreem laagwater.

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat, staatssecretaris Jean Rummenie van landbouw en natuur en een vertegenwoordiger van minister Mona Keijzer van volkshuisvesting lanceerden symbolisch met waterschappen, gemeenten, provincies en Deltacommissaris Co Verdaas het project Ruimte voor de Rivier 2.0.
Lees verder

4. Droogte: Rijkswaterstaat en waterschappen houden meer water vast

Het droogteseizoen is dit jaar vroeg begonnen. De afvoeren van de Maas en de Rijn zijn lager dan normaal. De grondwaterstanden in Nederland zijn veelal verlaagd en dalend, terwijl lokaal nog sprake is van hogere grondwaterstanden. Dat schrijft de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in haar eerste droogtemonitor van het seizoen.
Lees verder

5. Zienswijzen indienen over ontwerpprogramma en plan-mer Overgedragen Milieuregels (bruidsschat)

Vanaf 31 maart tot en met 13 mei 2025 kunt u een zienswijze indienen op het ontwerpprogramma en het plan-mer Overgedragen Milieuregels Omgevingswet. Decentrale overheden kunnen de informatie uit het programma Overgedragen Milieuregels gebruiken bij het opstellen van nieuwe regels in het omgevingsplan of de waterschapsverordening.
Lees verder

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

• Nieuwsbrief Land+Water

Bijeenkomsten

• Voorjaarscongres Vereniging van Grondbedrijven | Informatiepunt Leefomgeving|
  Hoe kunnen we actief grondbeleid en de beschikbare instrumenten optimaal benutten? Welke (financiële) strategieën versterken investeringskracht? En wat betekent dit voor toekomstbestendig grondbeleid? Onderwerpen die aan de orde komen tijdens het congres ‘Over duiten en kluiten: Investeren in grond’. Na een plenair programma in de ochtend zijn er in de middag verschillende excursies in en rond Dordrecht.
• Dag van de Ruimtelijke Ordening 2025 | Informatiepunt Leefomgeving
  Dit jaar draait alles om de kracht van het kiezen. Hoe maken we slimme keuzes die bijdragen aan een toekomstbestendig Nederland? En welke rol kunt u daarin spelen? De ruimtelijke uitdagingen zijn groot, maar wat kan er wél? Samen ontdekken we hoe we elke vierkante meter optimaal benutten.

7. Nieuws over de Omgevingswet

• Nieuw op IPLO | Informatiepunt Leefomgeving
• Spelregels particuliere verwijdering asbesthoudend materiaal, een vernieuwd stappenplan voor het verwijderen van asbesthoudend materiaal

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

• Brief: Handelingskader bodemonderzoek niet genormeerde Gewasbeschermingsmiddelen
  Deze brief gaat over belangrijke aanpassingen in bodemonderzoek bij (voormalig) sierteeltland in de werkregio van de OD West-Holland. Het onderzoek op het standaardstoffenpakket voor organochloorbestrijdingsmiddelen volstaat niet meer. Daarom een ‘’handelingskader bodemonderzoek niet genormeerde gewasbeschermingsmiddelen’’ (hierna: Handelingskader) laten opstellen. Bodemonderzoeken die ons ter beoordeling worden aangeboden gaan we vanaf nu aan de hand van dit nieuwe kader toetsen. Belangrijkste aanpassingen zijn de uitbreiding van de analyses met een geprioriteerde stoffenlijst en aanpassingen van het veldwerk.

9. Nieuws over Circulaire economie

• Bedrijven als IKEA, Bol, Strukton en Zeeman waarschuwen: overheid is te passief, de circulaire economie staat stil – NRC
  Zonder politiek beleid blijft de circulaire economie een droombeeld, waarschuwen bedrijven als Bol, Zeeman en Ikea.

10. Nieuws over de energietransitie

• Gasunie pompt 12 miljard euro in energietransitie om industrie te beschermen | Economie | NU.nl
  Gasunie investeert tot 2030 een bedrag van 12 miljard euro in de versnelling van de energietransitie. Twee derde daarvan gaat naar infrastructuur voor duurzame gassen zoals waterstof en groen gas. De CO2-uitstoot moet worden gehalveerd voor de energiezekerheid en bescherming van de Nederlandse industrie.

11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling

• IVN Natuureducatie sluit zich aan bij Natuurkracht-coalitie tegen wateroverlast en droogte
  IVN Natuureducatie treedt per 1 april officieel toe tot de Natuurkracht-coalitie, een samenwerking van natuurorganisaties die zich inzetten voor natuurlijke oplossingen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals wateroverlast en droogte. Met de toetreding van IVN wordt de coalitie verder versterkt in kennis en bereik.
• Nog te weinig aandacht voor hitte bij verduurzamen woningen – Klimaatadaptatie
  De zomers worden steeds heter en onze woningen zijn daar niet genoeg op voorbereid. Nieuwe inzichten uit onderzoek van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en TKI Urban Energy laten zien dat verduurzaming van woningen niet alleen gericht moet zijn op energiebesparing, maar ook op het tegengaan van oververhitting. Woningen en gebouwen moeten aangepast worden om zowel oververhitting als onnodig energieverbruik voor koeling te beperken. 

12. Nieuws over (grond)water

• Waterschappen investeren fors: 15 miljard euro voor veilig en schoon water
  De Nederlandse waterschappen investeren de komende jaren fors voor grote opgaven op het gebied van waterveiligheid en -kwaliteit. In de periode 2025-2029 willen de waterschappen gezamenlijk gemiddeld 3,1 miljard euro per jaar besteden, wat neerkomt op een totaalbedrag van ruim 15 miljard euro. Dat blijkt uit een recente inventarisatie van de Unie van Waterschappen.
• Schoner water of ruimte voor vogels: onderzoek legt conflict SDG’s bloot
  Tot de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) behoren het verzorgen van schoon water en sanitatie, maar ook biodiversiteitsbehoud. Onderzoek in Egypte van Wageningen University laat zien dat deze twee doelen op gespannen voet kunnen staan.
• TNO: dijkversterking met elektrisch materieel toont aan dat emissieloos bouwen op grote schaal mogelijk is
  Ploegam, Dura Vermeer en Van Oord versterken de dijk tussen Tiel en Waardenbrug vrijwel volledig met elektrisch materieel. TNO onderzocht efficiëntie en duurzaamheidsimpact van het project en concludeert dat het gebruik van emissievrije machines en voertuigen en het gebruik van een zogeheten WattHub laadplein ‘aanzienlijke energiebesparingen en emissiereducties biedt’.  
• ‘Noodoverloopgebieden zijn niet effectief’
  Het opzettelijk onder water zetten van binnendijkse polders om dreigende overstromingen bij acuut gevaar in de grote rivieren af te wenden, is niet effectief en daarmee zinloos. Dat concluderen de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsrisico’s en het Expertisenetwerk Waterveiligheid.

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Overijssel

• Overijssel onderzoekt extra eisen gewasbeschermingmiddelen – Nieuwe Oogst
  Overijssel is begonnen met het in kaart brengen van de wensen en keuzes rondom het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de provincie. Deze week zijn hiervoor de eerste gesprekken geweest met gemeenten, natuur- en milieuorganisaties, landbouworganisaties, waterschappen en GGD’s.
• Een zandbak, bomen en een moestuin: tegels wippen op Enschedese schoolpleinen | Enschede | tubantia.nl
  Schoolpleinen met touwbruggen, bomen, zandbakken, en bloemen. Het is het ideaal van de gemeente Enschede voor scholen in de stad. Vier scholen krijgen geld om daar ook echt mee aan de slag te gaan.
• Overijssel: doelmatigheid besteding geld voor Natura 2000 niet goed te bepalen | Vee-en-Gewas.nl – Landbouwnieuws voor Oost-Nederland
  Het bepalen van de doelmatigheid van de ingezette middelen voor natuurbeheer is niet goed mogelijk, zo concludeert het college van GS van Overijssel. ‘Want het resultaat is afhankelijk van de combinatie van herstel- en inrichtingsmaatregelen, het beheer en externe factoren’, schrijft GS. ‘Daarnaast duurt het vaak lang voordat effecten van beheer of het uitvoeren van maatregelen zichtbaar en meetbaar worden.’

Provincie Gelderland

• Arnhem en Alliander bundelen krachten: energietransitie moet betaalbaar én haalbaar – Gemeente Arnhem
  De gemeente Arnhem en netwerkbedrijf Alliander gaan intensiever samenwerken om het groeiende probleem van netcongestie aan te pakken. Met deze unieke samenwerking verbinden zij duurzaamheid aan betaalbaarheid. Door technische innovatie te koppelen aan maatschappelijke urgentie, willen beide partijen ervoor zorgen dat de energietransitie in Arnhem én daarbuiten niet stilvalt, maar juist versnelt.
• Natuurbrand Ede in perspectief: zo groot is het getroffen gebied – Omroep Gelderland
  De heidebrand die donderdag in Ede woedde, was zelfs te zien vanuit de ruimte. Dat is te zien op een ruimtefoto van NASA. Zeker 130 hectare aan heide is afgebrand. Het vuur verwoestte een gebied groter dan de binnensteden van steden als Nijmegen, Arnhem, Apeldoorn en de getroffen gemeente Ede. Hoeveel natuur is precies verloren gegaan?
• Wat bioloog voorspelde voor de verre toekomst, werd donderdag in Ede al bijna werkelijkheid | Natuurbrand Ede | gelderlander.nl

Provincie Groningen

• Coalitie houdt vast aan gaswinning Warffum. Minister ‘begrijpt gevoelens’ maar zet toch door – Dagblad van het Noorden
• Groningen roept op tot ‘lawaai’ tegen stroomkabels door Waddenzee – Dagblad van het Noorden
• Groninger overheden trekken samen op voor een veilige leefomgeving | Westerwolde Actueel
  Groningen is een prachtige provincie waar iedereen prettig en veilig wil wonen, werken en ondernemen. Georganiseerde criminaliteit kan dit echter onder druk zetten. Door bijvoorbeeld illegale activiteiten die buurten binnendringen, bedrijven die misbruikt worden voor witwassen of mensen – vooral jongeren – die onder druk worden gezet door criminelen. De Groninger gemeenten, de provincie en de waterschappen hebben een gezamenlijke aanpak ontwikkeld om dit slimmer en sneller tegen te gaan.

Provincie Fryslan

• Nieuwe natuurvergunning garnalenvissers ‘moet van tafel’ – Omrop Fryslân
  De Waddenvereniging, stichting de Noordzee, Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland stappen uit een landelijk overleg over het duurzamer vissen op garnalen in onder andere de Waddenzee. Daar is al maanden over gesproken met de Vissersbond en het ministerie van LVVN.
• Grotere kans op natuurbrand: eerste paasvuren geschrapt – Omrop Fryslân
  Het is nog onzeker of alle paasvuren de komende tijd door kunnen gaan. In De Fryske Marren zijn de paasvuren in ieder geval van de baan.

Provincie Drenthe

• Meten=Weten eist dat Drenthe optreedt bij lelietelers zonder vergunning – RTV Drenthe
  Burgerinitiatief Meten=Weten en de Natuurbeschermingswacht willen dat de provincie Drenthe optreedt tegen achttien lelietelers die bestrijdingsmiddelen gebruiken. Zij eisen dat de provincie zich houdt aan een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland over lelieteelt.
• Meer onderzoek nodig naar bestrijdingsmiddelen lelieteelt bij natuurgebieden – RTV Drenthe
  De gevolgen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in lelieteelt bij beschermde natuurgebieden moet beter worden onderzocht, dat vindt de Raad van State.
• Archeologisch onderzoek Kamp Westerbork: ‘Je vindt eigenlijk persoonlijke verhalen’ – RTV Drenthe
  Een lepel, een bord, muntjes, een tube tandpasta. Iedereen heeft het in huis, maar het krijgt extra waarde als het uit de grond komt in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Archeoloog Yftinus van Popta was er deze week twee dagen aan het werk, omdat er gewerkt wordt aan velden waar vroeger barakken stonden.

Provincie Flevoland

• Meeste inwoners Flevoland zeggen ja tegen kerncentrale (maar liever niet in eigen gemeente) | Flevoland | destentor.nl
  Kernenergie opwekken in Flevoland? Meer dan de helft van de inwoners van de provincie vindt het een goed idee. Dat ligt anders als het gaat om de opwek van kernenergie in hun eigen gemeente.
• Omroep Flevoland – Nieuws – Provincie: ‘Het piept en het kraakt bij de gemeenten’
  De financiële situatie bij de Flevolandse gemeenten zorgt voor ongerustheid bij de provincie. “Het piept en het kraakt”, zegt gedeputeerde Harold Hofstra in het programma Over Flevoland Gesproken.
• Omroep Flevoland – Nieuws – Microfoons houden ‘oortje’ in het zeil in de Oostvaarderplassen
  Onderzoekers van de Oostvaardersplassen hebben sinds kort een nieuw instrument in hun ‘gereedschapskist’. Door middel van microfoons kunnen vogelexperts nog beter de verspreiding van vogels door Europa vastleggen.

Provincie Utrecht

• Woningbouw loopt ineens vertraging op door hazen en konijnen, bouwers zitten met de handen in het haar | Utrecht | gelderlander.nl
  Vanwege stikstof en problemen op het elektriciteitsnet was het al niet eenvoudig om woningen te bouwen in de provincie Utrecht, maar nu maken hazen en konijnen de situatie nog nijpender. In Zeeland en Groningen speelt dat euvel projectontwikkelaars ook al parten, nu loopt in Utrecht een nieuwe woonwijk vertraging op. Hoe zit dat?
• Minstens 4500 volt op 3 kilometer schrikdraad: alles uit de kast tegen de wolf – RTV Utrecht
  Sinds de wolven weer door Nederland trekken heeft overheidsorganisatie BIJ12 in de provincie Utrecht meer dan 300 dode schapen geteld. Boeren en herders op de Utrechtse Heuvelrug trekken alles uit de kast. “We moeten het maximale doen om hun vee te beschermen,” zegt wolvenconsulent Hans van Eijden. Hij geeft namens de provincie Utrecht adviezen en helpt bij het aanvragen van subsidies.

Provincie Noord-Holland

• Waterschap Amstel, Gooi en Vecht nu officieel energiepositief dankzij nieuwe windturbines
  In het westelijk havengebied van Amsterdam draaien sinds kort vier nieuwe windturbines op volle toeren. Ze staan op het terrein van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en markeren een mijlpaal: het waterschap wekt vanaf dit jaar meer duurzame energie op dan het zelf verbruikt.
• Natuurorganisaties vrezen lappendeken aan regels | Al het nieuws uit Castricum
  De provincie Noord-Holland wil het aantal stiltegebieden sterk verminderen en de regelgeving overdragen aan de gemeenten. Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Natuurmonumenten en Landschap Noord-Holland maken zich zorgen over de plannen en vragen om duidelijke regels en genoeg stilte rond natuurgebieden. Juist in een drukke provincie als Noord-Holland hebben inwoners grote behoefte aan rust, stilte en groene ruimte om in te ontspannen.

Provincie Zuid-Holland

• Wormen aan het werk voor lucht in de bodem | Capelle aan den IJssel
  De gemeente Capelle aan den IJssel verwelkomt binnenkort duizenden nieuwe werknemers: wormen! De wormen worden vrijgelaten in plantvakken met nieuwe planten. De ijverige werknemers gaan na het uitzetten direct aan de slag met het omwoelen van de grond. Dit zorgt voor meer lucht in de bodem.
• Zuid-Holland praat met experts over aanleg Derde Maasvlakte in zee | Schuttevaer.nl
  De provincie Zuid-Holland heeft experts uitgenodigd om eind volgende maand te praten over mogelijke uitbreiding van de Maasvlakte op zee. Dat gebeurt op initiatief van de VVD-fractie in de Provinciale Staten, die in november met een breed gedragen voorstel kwam om zeewaartse uitbreiding van het Rotterdamse havengebied te bespreken met alle betrokken partijen.
• Zuid-Holland presenteert eigen stikstofaanpak met ammoniakplafonds | Agraaf.nl – Landbouwnieuws voor West-Nederland
  Zuid-Holland heeft donderdag een eigen stikstofaanpak gepresenteerd. Met bedrijfsspecifieke ammoniakplafonds, overgangszones nabij Natura 2000-gebieden, inzet op bedrijfsverplaatsing en extensivering en vrijwillige bedrijfsbeëindiging wil de provincie zo snel mogelijk van het stikstofslot afkomen.

Provincie Zeeland

• Zorg om droogte in Zeeland: ‘We hebben de regen keihard nodig’ – Omroep Zeeland
  Het zal je niet ontgaan zijn: het is droog in Zeeland en dat heeft gevolgen voor de natuur én er is brandgevaar. In twee maanden tijd is er nog geen regen van betekenis gevallen en dat laat zijn sporen na. “We zien nu al dat verschillende waterpartijen al 20 centimeter onder het normale peil zitten.”
• Nieuw kiesstelsel: ‘Zeeland alleen maar door drie grootste partijen vertegenwoordigd’ | Zeeuws nieuws | pzc.nl

Provincie Noord-Brabant

• Brabant versnelt vijf natuurprojecten – Brabant
  Provincie Noord-Brabant gaat voor vijf concrete water- en natuurprojecten over tot zwaarder instrumentarium om zo ontbrekende gronden te verwerven en natuurgebieden ‘af’ te maken. Het Brabantse provinciebestuur liet eerder al weten koers te houden op het realiseren van wettelijke doelen op gebied van natuur, water en klimaat en een duurzame toekomst voor de landbouw. Na het vaststellen van het Plan van Aanpak Landelijk Gebied geeft Brabant nu een impuls aan projecten die nodig zijn om wettelijke doelen te realiseren.
• Sproeiverbod in delen van Brabant door extreme droogte: ‘Zeer uitzonderlijk’
  In delen van Noord-Brabant mag geen grondwater meer worden gebruikt om weilanden of sportvelden te besproeien. Volgens Waterschap Aa en Maas is deze maatregel nodig vanwege de aanhoudende droogte. Sinds eind februari is er nauwelijks regen gevallen.

Provincie Limburg

• Rijnland: afgebrokkelde kade Valkenburgse Meer is stabiel
  De deels weggezakte kade aan het Valkenburgse Meer is stabiel. Dat zegt Hoogheemraadschap van Rijnland. Een deel van de oever bij de Ommedijkseweg aan het Valkenburgse Meer zakte dinsdagmiddag weg. Een wandelpad en bomen kwamen onder water te staan.
• Waterschap Limburg bereidt zich voor op droogte en start met uitvoering maatregelenpakket
  Om water in droge periodes langer vast te houden, werkt het waterschap aan een pakket van maatregelen onder de noemer ‘Droogtemaatregelen’. Het project loopt tot eind 2025 en bestaat uit vier deelprojecten, gericht op het versterken van het watersysteem, met name in Midden- en Noord-Limburg – regio’s met droogtegevoelige zandgronden.

Caribisch Nederland

• Financiering bescherming Caribische Zee besproken
• Wel heet, maar minder extreme hitte in Caribische regio – Curacao.nu
  De komende maanden wordt het opnieuw heet in het Caribisch gebied, maar de hitte lijkt minder extreem te worden dan in 2023 en 2024. Dat blijkt uit de jongste klimaatverwachting van het Caribbean Climate Outlook Forum (CariCOF) voor april tot en met juni 2025.