Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (28 2024)
Bodem Toets en Validatieservice (BoToVa) aangepast aan de Omgevingswet
Vanaf 28 juni 2024 is de Bodem Toets en Validatieservice (BoToVa) aangepast aan de Omgevingswet. BoToVa is een instrument dat het toetsen aan bodemnormen uniformeert. Het gaat hier om toetsing aan normen voor land- en waterbodem, grond en baggerspecie en bouwstoffen uit het Besluit activiteiten leefomgeving en de Regeling bodemkwaliteit 2022. Software vanuit de markt en de overheid kan de rekenfunctionaliteit van BoToVa rechtstreeks gebruiken. Lees verder op de website van het IPLO.
Vernieuwing VTH-stelsel: veel positieve tendensen; nu resultaat in uitvoering
Het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) functioneert onvoldoende. Dat was de conclusie van de rapporten van de commissie Van Aartsen en de Rekenkamer. In het vaste voornemen daar werkelijk iets aan te doen, startte in juli 2022 het tweejarige interbestuurlijke programma Versterking VTH-stelsel. Nu het programma bijna ten einde is, vragen we directeur Magdeleen Sturm naar de resultaten. ‘Het gaat erom dat kennis gaat stromen.’ Lees verder op de website van het IPLO. Zie ook het bericht op de website van Binnenlands Bestuur.
Nieuwsbrieven en bijeenkomsten
· IPLO Nieuws – juli 2024 | Informatiepunt Leefomgeving
· Nieuwsbrief VNG: actualiteiten VTH Omgevingswet #7 zie: actualiteitenpagina.
Bijeenkomsten
· Conferentie TerraenVision in Valencia 11 juli – Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond (expertisebodemenondergrond.nl)
Onze planeet lijdt onder menselijke activiteiten. Landbouw, steden, natuur en industrieën moeten allemaal overstappen om de uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit en beschikbaarheid van hulpbronnen aan te pakken. Er komen steeds meer wetenschappelijke en praktische bewijzen naar voren die aantonen dat natuur inclusieve en op de natuur gebaseerde oplossingen de mensheid in staat stellen binnen de planetaire grenzen te leven. Ondanks het bewijsmateriaal zijn NBS nog steeds niet de eerste keuze bij het zoeken naar transformatieve oplossingen voor landbouw, natuur, steden en industrie.
· Programma SIKB Jaarcongres bekend – 26 september
Het programma van het SIKB Jaarcongres op 26 september a.s is bekend. 2024 is in veel opzichten een jaar van beweging. Een jaar waarin we met nieuwe regels werken nu de Omgevingswet van kracht is geworden. Een jaar waarin onze voortgang op de Kaderrichtlijn Water wordt gemeten. Een jaar waarin het graven, saneren, bouwen en werken aan, en in de bodem, archeologie en waterbeheer – en vooral het beschermen ervan – onverminderd doorgaat. En … een Olympisch jaar. Het SIKB Jaarcongres 2024, getiteld “Altijd in beweging. Werken in bodem, archeologie en datastandaarden”, staat in het teken van de parallellen tussen de wereld van de sport en de wereld van bodem, water, data-uitwisseling en archeologie.
Nieuws over de Omgevingswet
· Vanaf 1 juli 2024 aantal kleine veranderingen in Omgevingsloket voor rijksactiviteiten voor opslaan van grond en baggerspecie (ADS)
Vanaf 1 juli 2024 zijn in het Omgevingsloket een aantal kleine veranderingen voor juridische activiteiten van het Rijk. Het gaat om activiteiten voor het opslaan van grond en baggerspecie. Wat dit betekent voor gemeenten, omgevingsdiensten en waterschappen, leest u in dit bericht.
· Impressie bodemvragen aan het IPLO in het tweede kwartaal
Het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) is onderdeel van Rijkswaterstaat. Het IPLO informeert de gebruikers van de Omgevingswet (Ow) over de juridische uitleg en praktische toepassingen van de Ow, de onderliggende regelgeving en de digitale voorzieningen. Het IPLO beantwoordt ook vragen over de bodemregelgeving. Deze memo gaat vooral over de aan de Ow gerelateerde vragen. Aansluitend is ook aandacht voor de bodempagina’s op de website van het IPLO en over implementatie-ondersteuning die is geleverd. Deze rapportage gaat over het tweede kwartaal van 2024.
· Motorblok Omgevingswet draait verre van soepel (binnenlandsbestuur.nl)
De invoering van de Omgevingswet verloopt al een half jaar betrekkelijk geruisloos, mede omdat veel gemeenten nog op de oude manier kunnen werken. Zorgen blijven intussen bestaan over het digitaal stelsel, de gebrekkige participatie door initiatiefnemers en de gevolgen van de wet voor de waterkwaliteit.
· 15 jaar Digitale dienstverlening afgerond – Plein IenW
Op 1 juli 2024 is het Omgevingsloket online (OLO) en de Activiteiten Internet Module (AIM) na 15 jaar dienstverlening definitief afgesloten. Sinds 2008 zijn met deze (digitale) dienstverlening 3,4 miljoen meldingen en vergunningaanvragen verwerkt in het voormalige stelsel van Activiteitenbesluit Milieubeheer, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en Waterwet. Vanaf 1 januari 2024 kunnen particulieren en bedrijven hun vergunningcheck en –aanvraag doen in het nieuwe Omgevingsloket van het Digitaal Stelsel Omgevingswet.
· Jurisprudentie Omgevingswet in 2024 – deel IV – PONT Omgeving (omgevingsweb.nl)
· Update wijzigingen Besluit bouwwerken leefomgeving per 1 juli 2024 – PONT Omgeving (omgevingsweb.nl)
Nieuws over Circulaire economie
· Antwoorden Kamervragen over granuliet | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft antwoorden gegeven op 6 Kamervragen over de classificatie van granuliet en granietzand. Tweede Kamerlid Gabriëls (GroenLinks-PvdA) had de vragen gesteld.
· PFAS in de lucht door opboeren van stortplaatsen (duurzaamnieuws.nl)
Veel stortplaatsen voor huishoudelijk afval laten gas uit ontbindend organisch materiaal ontsnappen. Maar als dat afval PFAS bevat, kunnen de ‘eeuwige chemicaliën’ via die “boeren” in de lucht terechtkomen.
· Eerste proeven Torwash techniek succesvol: tot 60% ontwatering zuiveringsslib (waterforum.net)
Nieuws over de energietransitie en klimaatverandering
· Minder mensen bezorgd over klimaat, ook opluchting over terugschroeven maatregelen: ‘Was te ver doorgeschoten’ – EenVandaag (avrotros.nl)
In vergelijking met september vorig jaar maken minder mensen zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering voor Nederland, en minder over de maatregelen om dit tegen te gaan. Reden voor die daling: wisselvallig overheidsbeleid en een rechts kabinet.
Nieuws over klimaatadaptatie en Bodemdaling
· Klimaatadaptatie doe je niet alleen: “We moeten heel goed luisteren” – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
Het programmateam Klimaatadaptatie van de provincie Utrecht nodigde een diverse groep mensen uit om mee te denken over het nieuwe uitvoeringsprogramma 2025-2028. “We zullen ingrijpende keuzes moeten maken om onze provincie klimaatbestendig te maken. Dat kunnen we niet alleen,” stelt programmamanager klimaatadaptatie Stef Meijs
· Mobiele bomen als proeftuin voor meer groen – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
Midden in Rotterdam-Zuid staan 36 bomen in verrijdbare bakken. Dit ‘Bos op Poten’ is een proefproject van zeven Delftse en Rotterdamse partners. Stadse bomen zorgen voor een beter klimaat, een fijnere omgeving, meer biodiversiteit en sociale cohesie. Waarom dan deze tijdelijke setting? “In dit stadium zijn we vooral aan het onderzoeken hoe je zo’n vergroening het beste kunt aanpakken. Technisch, maar ook sociaal.” Een dubbelgesprek met twee trekkers.
· Meer bomen leggen het loodje door hoogwater, maar hoe erg is dat eigenlijk? | Brabant | bndestem.nl
· Brand meester in de buitengebieden? – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
· Het advies van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur | Column Ties Rijcken – Waterforum
Divers nieuws over (grond)water
· Unie van Waterschappen in gesprek met Eerste Kamerleden over waterkwaliteit – Unie van Waterschappen
Op dinsdag 2 juli was er in de Eerste Kamer een deskundigenbijeenkomst over de waterkwaliteit in Nederland. Namens de waterschappen ging Sander Mager, vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen, hierover in gesprek met de Kamerleden. Het is voor het eerst dat de Eerste Kamer op deze manier uitgebreid aandacht besteedt aan dit urgente thema.
· VEMW: herziening lozingsvergunningen door Rijkswaterstaat verloopt te langzaam (waterforum.net)
Het tempo van het bezien en herzien van lozingsvergunningen door Rijkswaterstaat verloopt te langzaam. Dat komt mede omdat er veel te weinig specialisten zijn om de complexe werkzaamheden uit te voeren. Rijkswaterstaat start daarom dit jaar een nieuw opleidingsprogramma en een wervingscampagne voor vergunningverleners en handhavers op het gebied van waterkwaliteit.
· Harbers over impuls waterkwaliteit: ‘Verbetering gaat niet hard genoeg’ (h2owaternetwerk.nl)
De waterkwaliteit gaat vooruit, maar het tempo ligt te laag. Het is dan ook erg spannend of de huidige aanpak voldoende is om in 2027 aan de KRW te kunnen voldoen. Dat schrijft Mark Harbers in zijn laatste brief over waterkwaliteit als demissionair minister aan de Tweede Kamer. Het is mede afhankelijk van de inzet van het nieuwe kabinet of de doelen worden gehaald, aldus de bewindsman. “Met name op het vlak van de aanpak van nutriënten en stoffen.”
· ‘Voor veel ondernemers is het waterprobleem een sluipmoordenaar’ – Waterforum
Terwijl de krapte op het elektriciteitsnetwerk volop in de media wordt besproken, heeft ondernemend Nederland ook te kampen met een minstens zo grote, maar minder bekende uitdaging: de beschikbaarheid van kwalitatief goed water. De situatie is zelfs zo nijpend, dat verschillende bedrijven en nieuwbouwwijken nu al geen wateraansluiting kunnen krijgen.
· Uniebestuurder Sander Mager namens waterschappen op Europees event Resilient Regions – Unie van Waterschappen
Op donderdag 27 juni sprak Uniebestuurder Sander Mager namens de waterschappen op het Europese evenement ‘Resilient Regions: Healthy Water and Soil for our Citizens’ in Brussel. De bijeenkomst was onderdeel van de Europese Green Week, met als centrale thema waterweerbaarheid in Europa. In zijn presentatie ging hij in op de zorgwekkende stoffen in ons water.
· Slimme rotaties brengen norm nitraatuitspoeling binnen bereik – Nieuwe Oogst
De gestelde normen voor uitspoeling van nitraat naar grondwater zijn haalbaar door slimme rotaties met gras, akkerbouwgewassen en vollegrondsgroenten. Dit blijkt uit een driejarig project van Boeren Innovatie Netwerk in De Peel, waarin ondernemers op basis van eigen metingen de methodiek van doelsturing alvast nastreven.
· Ineens PFAS in de zwemplas: 5 plassen gesloten | KRO-NCRV
Niet alleen bij Chemours in Dordrecht maar ook op andere plaatsen in Nederland is zoveel PFAS in het zwemwater gevonden, dat het niet meer veilig is daar te zwemmen. Dat bevestigen de betrokken provincies aan Pointer. Tot nu toe is voor vijf officiële zwemlocaties in Zuid-Holland en in Gelderland een negatief zwemadvies uitgevaardigd. In Rotterdam is in de buurt van een zwemlocatie ook water in sloten bij een moestuinencomplex vervuild.
· De hergebruiksmogelijkheden van water beoordelen met bioassays (h2owaternetwerk.nl)
· Neerslag zorgt voor daling nitraat in grondwater op derogatiebedrijven in 2023 | RIVM
Nieuws uit de regio
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Gelderland
· ‘Gelders verbod op bollenteelt bij grondwatergebied is symboolpolitiek’ – Nieuwe Oogst
Een voorgenomen verbod van provincie Gelderland op bollenteelt bij waterwingebieden is overtrokken. Dat zegt Martin Immink, regiobestuurslid Water & Bodem bij LTO Noord. Gedeputeerde Staten willen zo grondwater beter beschermen tegen gewasbeschermingsmiddelen. ‘Dit gaat de kwaliteit van het grondwater niet verbeteren’, aldus Immink.
· Voorstel voor het wijzigen van de omgevingsverordening (gelderland.nl)
We gaan de Omgevingsverordening Gelderland wijzigen. Dit is nodig om beleid uit te voeren en om regels aan te passen naar de praktijk. Op 25 juni 2024 maakten Gedeputeerde Staten de wijzigingen van de omgevingsverordening openbaar voor inspraak.
Provincie Overijssel
· Nieuwe samenwerking digitale technieken | Deltares
Deltares en Stadscampus De Kien in Deventer hebben afgesproken dat ze met elkaar gaan samenwerken. Op 1 juli tekenden het kennisinstituut op het gebied van water en ondergrond en Stadscampus De Kien een overeenkomst voor een intentie tot samenwerking op het gebied van digitale technieken voor de fysieke leefomgeving.
Provincie Groningen
· Omwonenden zeggen ‘Opzouten!’ tegen zoutwinnaar Nobian | NPO Radio 1
In de gemeente Oldambt wordt al sinds 1956 zout gewonnen. Daarmee doet zoutwinningsbedrijf Nobian goede zaken. Maar dat is niet zonder risico’s: volgens omwonenden zorgt de zoutwinning voor bodemdaling en aardbevingen en dat levert grote scheuren en zorgen op. Nu zoutwinningsbedrijf Nobian op het punt staat een nieuwe proefboring te starten, tekent Stichting Mijnendijn Belang protest aan.
· Overhandiging rapport ‘Kansen op klei in 2030’ – Provincie Groningen
· Groningse boeren kunnen korting krijgen op bodemverrijkende zaadmengsels – Provincie Groningen
Provincie Fryslan
· Lelieteler baalt: “Wij zitten in het verdomhoekje, dat is niet terecht” – Omrop Fryslân (omropfryslan.nl)
Derde generatie bollekweker Koos van der Avoird uit Lemmer vindt het jammer dat de lelieteelt onder vuur ligt vanwege het gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen.
· Breed gedragen compensatie-aanpak voor hogere peilen in veenweide | Fryslan
Fryslân heeft een reken- en procesaanpak paraat voor het compenseren van boeren die in het veenweidegebied te maken krijgen met een hoger waterpeil. In deze Compensatie Systematiek Veenweiden (CSV) worden alle effecten van zo’n peilverhoging meegewogen. De CSV werd op vrijdag 28 juni gepresenteerd en is ontwikkeld door Friese overheden, samen met landbouw- en natuurorganisaties.
· Melkveehouders in Fries Veenweidegebied bouwen aan eigen perspectief | Fryslan
Provincie Drenthe
· Protestmars in Assen tegen middelengebruik in bollenteelt – RTV Drenthe
In Assen is vanochtend een protesttocht gehouden tegen het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt. Extinction Rebellion organiseerde de mars.
· Energietuin Assen-Zuid krijgt smetje: deklaag oude stortplaats verstoord – RTV Drenthe
De Energietuin Assen-Zuid, bekend als uniek zonnepark door de combinatie van boswallen, wandelpaden en natuureducatie, heeft toch een lelijk vuiltje. Bij de aanleg van het laatste veld zonnepanelen is een milieuovertreding begaan. De deklaag van een oude stortplaats in het gebied is verstoord. Over twintig jaar, als het zonnepark weer verdwijnt, moet voor 194.000 euro de boel weer hersteld worden.
· Provincie vraagt 180 miljoen euro aan Rijk voor natuurherstelmaatregelen – Provincie Drenthe
Provincie Flevoland
· Het bergen van water kan de oplossing zijn voor toekomstig drinkwatertekort – Omroep Flevoland
Ook in Flevoland zullen we in de toekomst drinkwater moeten besparen. Demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat laat onderzoek doen naar de mogelijkheden om mensen minder water te laten gebruiken
Provincie Utrecht
· Provincie Utrecht stelt 250.000 euro beschikbaar voor agroforestry | provincie Utrecht (provincie-utrecht.nl)
De provincie Utrecht stelt dit jaar 250.000 euro beschikbaar voor het aanleggen van agroforestry, ook wel boslandbouw genoemd. Hiermee stimuleert de provincie de aanleg van agroforestry en voedselbossen in het landelijk gebied. Vanaf 1 juli opent de subsidieregeling voor grondeigenaren van agrarische gronden in de provincie Utrecht.
· Wonen in hennep: biobased wordt booming | provincie Utrecht (provincie-utrecht.nl)
‘We gaan van beton en glaswol naar hout en hennep om huizen te bouwen. Het grote opschalen naar duurzame woningbouw is gestart!’ stelt Nienke Binnendijk van het programma Building Balance enthousiast. Lekker wonen in een duurzaam huis met een fijn binnenklimaat en tegelijkertijd de CO2-uitstoot fors terugbrengen, dat is de belofte van biobased bouwen. De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor maar liefst 11 procent van de CO2-uitstoot. Building Balance versnelt de transitie naar biobased bouwen met steun van de provincie Utrecht, vier ministeries en zes andere provincies.
· PFAS in Utrechts zwemwateren ruim onder advieswaarde RIVM | provincie Utrecht (provincie-utrecht.nl)
Provincie Noord-Holland
· Havens volgende stap in baggerproject Loosdrechtse plassen – Provincie Noord-Holland
Het baggeren van de Loosdrechtse plassen is afgelopen mei afgerond. Hiermee is een belangrijke stap gezet in het verbeteren van de bevaarbaarheid en waterkwaliteit van de 1e t/m 5e Loosdrechtse Plas.
Provincie Zuid-Holland
· Vernattingsmaatregelen in Krimpenerwaard: resultaten GLB Pilot gepresenteerd | Agraaf.nl – Landbouwnieuws voor West-Nederland
De GLB Pilot Krimpenerwaard, gericht op agrarisch waterbeheer om bodemdaling, klimaatverandering, waterkwaliteit en biodiversiteit aan te pakken, heeft gemengde resultaten opgeleverd. De bevindingen worden op 4 juli gepresenteerd tijdens een bijeenkomst bij Kaasboerderij Schep in Bergambacht. Het rapport wordt overhandigd aan wethouder Leo Barth, tevens voorzitter van de regiegroep Krimpenerwaard van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG).
· Schoonmaakproef PFAS-moestuinen in Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden (rtvdordrecht.nl)
De door Chemours aangekondigde proef om moestuinen rond het bedrijf van PFAS te ontdoen, gaat starten in Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden. Drie moestuincomplexen zijn door een onafhankelijk onderzoeksbureau geselecteerd.
· Klimaatburgemeesters in gesprek bij provincie Zuid-Holland – Provincie Zuid-Holland
Provincie Zeeland
· Zeeland gaat aan de slag met Zeeuws gebiedsprogramma | Provincie Zeeland
Het Zeeuwse provinciebestuur ( Gedeputeerde Staten ) heeft besloten om te werken aan een volgende versie van het Zeeuws gebiedsprogramma. Vorig jaar werd het concept ingediend. Door de uitslag van de landelijke verkiezingen gaat er in het beleid vanuit het Rijk een en ander veranderen. Tegelijkertijd blijkt uit het hoofdlijnenakkoord, dat in Den Haag is gesloten, dat een Zeeuws gebiedsprogramma nodig is en blijft. Daarom gaan we aan de slag.
· Subsidie voor kennis- en informatieverspreiding in de landbouw | Provincie Zeeland
· Infopunt Energie Zeeland in Borssele opent donderdag 4 juli | Provincie Zeeland
Provincie Noord-Brabant
· 3D-geprinte en afgebakken ‘kleiriffen’ langs de Maas bij Oeffelt (rijkswaterstaat.nl)
Het zorgen voor de doorstroming van (hoog)water en het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit en riviernatuur gaan bij Rijkswaterstaat zoveel als mogelijk hand in hand. Zo ook bij het tegengaan van de te ver voortschrijdende afkalving van een oeverstrook.
· PFAS aangetroffen op vliegbasis Volkel, geen sanering nodig – Adverteren Uden | Udens Weekblad | Krant en Online (kliknieuwsuden.nl)
Op het terrein van de vliegbasis in Volkel is PFAS aangetroffen op een paar plekken waar de brandweer in het verleden heeft geoefend. Afgraven van de bodem en verder onderzoek zijn op dit moment niet nodig, laat de gemeente Maashorst weten. Wel moet in de gaten worden gehouden of de vervuiling zich niet verder verspreidt. Dat blijkt uit onderzoeksrapporten die Maashorst heeft ontvangen.
· Grenzeloze samenwerking in grensstreek Strijbeekse beek en het Merkske – Brabant
De natuur kent geen grenzen: dat is de insteek van de samenwerking tussen diverse partners in de grensstreek van de Strijbeekse Beek en het Merkske. Provincies Noord-Brabant en Antwerpen, Waterschap Brabantse Delta, Agentschap voor Natuur en Bos en Staatsbosbeheer. Zij tekenden op 1 juli 2024 in België bij het Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske een samenwerkingsovereenkomst met als doel hernieuwde energie voor de samenwerking. Dit om samen meer groene en blauwe doelen in de streek te realiseren.
· Zware bom uit oorlog ontploft langs snelweg: ‘Onmenselijke krachten’ – Omroep Brabant
Provincie Limburg
· Limburg en Europa steunen de innovatieve agrariër – Provincie Limburg
Het provinciebestuur heeft ingestemd met de Limburgs financiële bijdrage aan de subsidieregeling samenwerken aan innovatie Europees Innovatie Partnerschap (EIP). Agrariërs in de provincie Limburg kunnen vanaf donderdag 26 augustus 2024 tot en met dinsdag 1 oktober 2024 subsidie aanvragen om te innoveren voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw. Voorwaarde voor het verlenen van de subsidie is dat de innovatie in samenwerkingsverband plaatsvindt. Het subsidieplafond vanuit Limburg en Europa samen bedraagt 2,5 miljoen euro.
Caribisch Nederland
· Ruimtelijk Ontwikkelingsprogramma voor Caribisch Nederland | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
De openbare lichamen van Bonaire, Saba, Sint Eustatius en Saba staan voor grote ruimtelijke opgaven. De groei van de bevolking, klimaatverandering, economische groei en transities, voedselzekerheid, maar ook de bescherming van de unieke cultuur en natuur vragen om ruimtelijke keuzes. De ministerraad heeft daarom ingestemd met het Ruimtelijk Ontwikkelingsprogramma Caribisch Nederland (RO-CN).
· VNG versterkt dienstverlening aan Caribisch Nederland | VNG