Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (39 2024)
Deltaprogramma 2025
Het Deltaprogramma rapporteert jaarlijks over nieuwe inzichten en de voortgang. Hieronder staan de hoofdpunten uit Deltaprogramma 2025.
De plensbuien, wateroverlast en droge perioden in de afgelopen jaren geven een beeld van het nieuwe klimaat. De sprong naar een veilige en leefbare toekomst begint nu.
Begroting IenW: prioriteit aan onderhoud en lozingsvergunningen
Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat zet in op ‘de grootste onderhoudsopgave ooit’ om de infrastructuur van (vaar)weg- en spoor en watersysteem op ‘basiskwaliteitsniveau’ te houden. Daarnaast geeft IenW prioriteit aan verbetering van het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Dat is nu ‘te vrijblijvend en gefragmenteerd’.
PBL: nationale leefomgevingsdoelen voor lange termijn vergen nú maatregelen
Het PBL heeft in kaart gebracht in hoeverre Nederland de leefomgevingsdoelen uit de Nationale Omgevingsvisie weet te bereiken. Op het vlak van verstedelijking, economie en mobiliteit zijn positieve ontwikkelingen te zien; zo vindt de laatste tien jaar rond de 60 procent van de woningbouw plaats binnen bestaand bebouwd gebied. De indicatoren op het gebied van duurzaamheid – energietransitie en circulaire economie, natuur- en waterkwaliteit, en milieukwaliteit – tonen weinig vooruitgang. Dit constateert het PBL in de tweejaarlijkse Monitor Nationale Omgevingsvisie. De resultaten van de Monitor NOVI zijn sterk in lijn met eerdere jaren.
Jaarplan ILT: Beperk schade aan mens en milieu
“We richten ons vooral op de grootste maatschappelijke risico’s om schade aan mens en milieu te beperken. Als onafhankelijk toezichthouder werken wij elke dag aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid. In transport, infrastructuur, milieu en wonen. Soms moeten we daarin scherpe keuzes maken.” Aldus inspecteur-generaal Mattheus Wassenaar in zijn voorwoord over de prioriteiten die de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) stelt in haar jaarplan voor 2025.
Adviesnota Westerschelde PFAS P95 en invulling zorgplicht
In het HK wordt aangegeven dat moet worden getoetst op uitschieters, die kunnen duiden op lokale puntbronnen. Die baggerspecie mag niet worden toegepast of verspreid. De P95-waarden voor de uitschieters in het HK zijn afgeleid voor het rivierengebied. Deze zijn niet representatief voor de Westerschelde. Daarom is specifiek voor de Westerschelde voor een aantal veel voorkomende PFAS-verbindingen een P95 vastgesteld, die invulling geeft aan de zorgplicht.
Deze nota is een advies aan het bevoegd gezag (Inspectie Leefomgeving en Transport en Rijkswaterstaat) om specifiek voor het toepassen en verspreiden van baggerspecie uit en binnen de gehele Westerschelde voor PFAS-verbindingen de in deze nota genoemde waarden te hanteren als vuistregel om uitschieters te kunnen identificeren.
Nieuwsbrieven en bijeenkomsten
- Nieuwsbrief Land+Water (zie bijlage)
Bijeenkomsten
- Het Nederlands perspectief op een ‘Gifvrij Europa’ – symposium 9 oktober in Haarlem (vvm.info)
Blootstelling aan zeer zorgwekkende stoffen kan leiden tot allerlei ongewenste milieu- en gezondheidseffecten. Er is een lastig spanningsveld tussen de functionaliteit van het gebruik van de diverse chemische stoffen en de ongewenste negatieve effecten op onze gezondheid en het milieu. Waar staan we nu, wat werkt goed in het huidige beleid en waar moet het sterker? Tijdens dit middagsymposium onderzoeken we deze vragen en verdiepen we ons in de knelpunten in consumptiegedrag en essentieel gebruik van ZZS enerzijds en mogelijkheden tot vervanging anderzijds.
Met topsprekers en pitches over oplossingsrichtingen en transitiepaden verkennen we samen met de aanwezigen in de zaal een groene circulaire chemie en brengen we de perspectieven daarvan in beeld. - Webinars Common Forum (zie bijlage)
- Webinar: Managing Mercury – Lessons Learnt Empowering regulators globally – 1 oktober 2024
- INSOP workshop on threshold values for soil contaminants – 3 oktober 2024
- European Commission (DG ENV) Interactive Webinar: Private Finance for Healthy Soils – 24 oktober 2024
- European Mission Soil Week 2024 – 12 en 13 November 2024 (In Brussel met livestream)
Nieuws over de Omgevingswet
- Binnenkort nieuwe rol van adviseur in het Omgevingsloket – PONT Omgeving (omgevingsweb.nl)
Binnenkort is een nieuwe rol voor deelnemers van projecten beschikbaar in het Omgevingsloket, de rol adviseur. Een adviseur kan een initiatiefnemer of gemachtigde helpen om een verzoek op te stellen. Een adviseur kan een aanvraag of melding voorbereiden, maar niet indienen, intrekken of verwijderen. Met deze nieuwe rol kunnen ook gemachtigden andere personen of organisaties vragen om een aanvraag voor te bereiden of bijlagen toe te voegen. Voor overheden die verzoeken ontvangen verandert er niets.
Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik
- Europees landbouwrapport past wel bij huidige kabinet (binnenlandsbestuur.nl)
Na driekwart jaar gesprekken voeren, verscheen deze maand het eindrapport van de Strategische Dialoog over de Toekomst van de Landbouw in de EU. In opdracht van Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, had de Duitse historicus en politicoloog Peter Strohschneider een, wat hij noemt, ‘rondetafel van gevestigde belangen’ georganiseerd. Hij noemde het overleg ook een ‘forum voor depolarisatie’. Vertegenwoordigers van de agrofoodindustrie en de milieubewegingen moesten samen een blik op de toekomst werpen. - ‘Dierinhoudelijke maatregelen’ en robots op boerenerf (binnenlandsbestuur.nl)
Op het eerste gezicht lijken er weinig verrassingen te vinden op de begrotingen van de vier ministeries die het ruimtelijk domein raken: het ministerie van Klimaat en Groene Groei, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het landbouwministerie, en het ministerie van Volkshuisvesting. - Europese Commissie beperkt gebruik PFAS-stof PFHxA (h2owaternetwerk.nl)
De Europese Commissie beperkt de verkoop en het gebruik van undecafluorohexaanzuur (PFHxA), een stof die behoort tot de per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). Deze beperking is een belangrijke stap voorwaarts in het terugdringen van PFAS-emissies, aldus de Commissie.
Nieuws over de energietransitie
- 30 miljoen voor duurzamere bedrijventerreinen (binnenlandsbestuur.nl)
Het kabinet-Schoof zet in op een ‘integrale aanpak voor toekomstbestendige en betaalbare bedrijventerreinen’. Er komt 30 miljoen euro beschikbaar om die terreinen verder te verduurzamen, waarbij het rijk rekent op een zelfde bijdrage vanuit de lagere overheden. - Nieuwe oplossing kapitaalbehoefte TenneT | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
TenneT maakt het elektriciteitsnet toekomstbestendig. De komende jaren zijn daarvoor forse investeringen nodig in de uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet. Dit is belangrijk om aan de groeiende vraag naar energie te kunnen voldoen en alle huishoudens en bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen aan te kunnen sluiten. TenneT heeft daarom kapitaal nodig voor investeringen in Nederland en Duitsland. - Waterschappen halen doel 2025 niet, zijn pas in 2027 energieneutraal (h2owaternetwerk.nl)
De 21 waterschappen in ons land wekken steeds meer eigen duurzame energie op, maar toch gaat het niet lukken om in 2025 volledig energieneutraal te worden. Door ‘hobbels op de weg’ wordt deze mijlpaal waarschijnlijk pas in 2027 bereikt. Dat staat in de Klimaatmonitor 2023 van de Unie van Waterschappen en de Nederlandse Waterschapsbank (NWB).
Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling
- Deltaprogramma 2025: we moeten anders omgaan met te veel en te weinig water – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
Gisteren, op Prinsjesdag, heeft minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat namens het kabinet het Deltaprogramma 2025 aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer. Uit dit Deltaprogramma blijkt dat klimaatverandering tot steeds meer knelpunten leidt in ons land. De hoofdboodschap is: we moeten anders omgaan met te veel en te weinig water. De oplossingen hiervoor moeten we ook zoeken in hoe we de ruimte gebruiken en inrichten. Dat moet meer aansluiten bij wat het water- en bodemsysteem aankan. - Hoe bepaal je welke stresstesten in 2025 nodig zijn? – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
In 2025 begint de nieuwe ronde stresstesten. De werkregio’s binnen het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DRPA) hebben een eigen verantwoordelijkheid voor het doorlopen van de nieuwe DPRA-cyclus. Hierbij krijgen ze veel vrijheid bij het actualiseren van de stresstesten. Om bij deze afweging te helpen, lanceerde de Werkgroep Stresstesten in juli een ‘beoordelingskader kwaliteit stresstesten’. Hoe gebruik je dit beoordelingskader en wat kun je ermee? - Hoe geef je klimaatuitdagingen ruimte in de stad? – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
De dit jaar ingevoerde Omgevingswet heeft effect op hoe lokale ruimtelijke kwaliteit vorm krijgt. Oftewel, hoe richt je een omgeving zo in dat deze prettig leefbaar, praktisch functioneel én toekomstbestendig is? In steden stapelen opgaven zich op. Is daar ook ruimte voor klimaatadaptatie? - Boeren met bomen als belangrijkste bondgenoot – Klimaatadaptatie (klimaatadaptatienederland.nl)
Met zijn boerderij Boer in Natuur experimenteert Wilco de Zeeuw met verschillende vormen van boslandbouw. Boeren met bomen biedt veerkracht bij droogte, hitte en wateroverlast. Het is Wilco’s ambitie om op termijn met boslandbouw meer voedsel te produceren dan de gangbare biologische boer, en om meer biodiversiteit te creëren op de boerderij. Een diversiteit aan gewassen en een gezonde bodem vormen hiervoor de basis.
Nieuws over (grond)water
- Deltacommissaris Co Verdaas: oplossingen ook buiten waterbeheer nodig (h2owaternetwerk.nl)
Optimaliseren van het beheer van het watersysteem is niet langer toereikend om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen: er zijn oplossingen buiten het waterbeheer nodig. Dat is ‘de kernboodschap’ van de gezamenlijke overheden in het Deltaprogramma 2025, schrijft deltacommissaris Co Verdaas in zijn aanbiedingsbrief aan minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat. - Schieland en de Krimpenerwaard gaat door met proef wegvangen rivierkreeften (h2owaternetwerk.nl)
Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard gaat door met de proef om uitheemse rivierkreeften weg te vangen in de Krimpenerwaard. Het waterschap wil alternatieve vangmethoden testen en onderzoeken hoe structurele grootschalige aanpak kan worden georganiseerd. - Nieuwe methode om microplastics in zeewater te detecteren en identificeren (h2owaternetwerk.nl)
Deze zomer promoveerde Nelle Meyers aan de Universiteit Gent op een onderzoek naar een nieuwe methode om microplastics in het mariene milieu vast te stellen en te identificeren. ‘Deze methode is sneller en goedkoper dan de bestaande aanpakken.’ - Unie van Waterschappen en Vewin: regeerprogramma ontbeert concrete plannen en actie (h2owaternetwerk.nl)
De Unie van Waterschappen en Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland, missen in het regeerprogramma van het kabinet Schoof concrete invulling van beleid en ‘aanknopingspunten voor echte actie’. Het akkoord doet onvoldoende recht aan de urgentie van de problemen in het waterbeheer en de drinkwatervoorziening.
Nieuws uit de regio
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Overijssel
- Onrust Overijssel over turbines: 113 insprekers (binnenlandsbestuur.nl)
De provincie Overijssel trekt twee dagen uit om te horen hoe inwoners denken over de komst van tientallen windturbines. Maar liefst 113 mensen hebben zich als inspreker aangemeld, een zeldzaam hoog aantal. ‘Ik zit al dertig jaar in de politiek, maar dit heb ik nog nooit meegemaakt’, zegt VVD’er Ton Serlie, de commissievoorzitter tijdens de raadsvergadering. - Grensoverschrijdende samenwerking voor herstel van hoogveengebied – Provincie Overijssel
De provincie Overijssel heeft deze week, samen met Duitse en Nederlandse partners zoals Landschap Overijssel en Biologische Station Zwillbrock, het startschot gegeven voor een een uniek grensoverschrijdend project gericht op het herstel van hoogveengebied. Het project, genaamd LIFE CrossBorderBog, loopt tot 2029 en richt zich op het Aamsveen in Nederland en het Hündfelder Moor in Duitsland. - Wanneer alle 114 insprekers gelijk krijgen, komt er niet één windturbine bij in Overijssel | Zwolle | AD.nl
- Rijksbegroting vol met kansen en uitdagingen – Provincie Overijssel
Commissaris van de Koning Andries Heidema reageert na afloop van de Troonrede: ‘We staan voor de uitdaging om de schaarse ruimte in ons land op een goede manier met elkaar te (ver)delen. De plannen van het kabinet voor investeringen in woningbouw, energie en infrastructuur zijn broodnodig voor Overijssel. Tegelijkertijd moeten we ook oog blijven houden voor zorgen die er zijn. Denk aan de uitdagingen in het landelijk gebied. Hiervoor willen we constructief samenwerken met het Rijk. Dat het rapport Elke Regio Telt door het kabinet daarbij als een belangrijk uitgangspunt wordt gezien is positief.”
Provincie Gelderland
- In deze vijver gebeurt iets heel bijzonders – Omroep Gelderland (gld.nl)
- Renovatie huis Bergh: ‘We graven letterlijk geschiedenis op’ – Omroep Gelderland (gld.nl)
Provincie Groningen
- Groningse beuk krijgt #EUTreeTag (gic.nl)
Bij een monumentale beuk bij de Nieuwe Kerk in Groningen onthulde wethouder Mirjam Wijnja van Groen en Klimaatadaptatie donderdag een EUTreeTag met informatie over deze boom. Het doel hiervan is laten zien wat de waarde van bomen is. - Gratis ondersteuning voor Groningse ondernemers die willen verduurzamen – Groninger Krant
Denk daarbij bijvoorbeeld aan hulp bij de aanvraag van een subsidie of lening, het opstellen van een onderhoudsplan voor meerdere jaren of de berekening voor een dakconstructie om zonnepanelen te plaatsen. Het geld is niet bedoeld voor het uitvoeren van de verduurzamingsmaatregelen. - Provincie: “Aandacht voor Nedersaksenlijn mooi voor Groningen. Nu het geld nog” (gic.nl)
Groningen krijgt een doorgaande spoorverbinding via Emmen naar Enschede, de zogenaamde “Nedersaksenlijn”. Althans: de kans daarop is aanzienlijk toegenomen nu het kabinet gisteren in de Troonrede liet weten dat er plannen worden ontwikkeld voor die Nedersaksenlijn. Vanmorgen liet het provinciebestuur van Groningen tijdens een “Prinsjesdagontbijt” in het Provinciehuis in Groningen weten verheugd te zijn over deze toezegging.
Provincie Fryslan
- Hoe water Terschelling beschermt tegen droogte, verzilting en stikstof – Nederlands Dagblad. De kwaliteitskrant van christelijk Nederland
Heeft Terschelling dé oplossing voor het stikstofprobleem gevonden? Tijdens een ecosafari door de duinen is te zien wat water doet met de natuur. ‘Mineralen uit het kwel werken als een Rennie in je maag: het neutraliseert het zuur van te veel stikstof.’ - Eerder plan voor een ecowijk bij Scharnegoutum sneuvelde. Nu komen er boerenwoonerven met woningen – Leeuwarder Courant (lc.nl)
Provincie Drenthe
- Regeerprogramma roept in Drenthe vooral veel vragen op – RTV Drenthe
Drenthe wacht met veel vraagtekens de vervolgstappen van de regering af, nu het regeerprogramma officieel bekend is gemaakt. De eerste aanzet noemt commissaris van de Koning Jetta Klijnsma “voorzichtig positief”, maar er klinken ook kritische noten. - Provincie investeert 47,6 miljoen extra in Drenthe. ‘Devies is bouwen, bouwen, bouwen’ – Dagblad van het Noorden (dvhn.nl)
- Verrotte kozijnen en houtrot: Veenhuizen piept en kraakt – RTV Drenthe
Provincie Flevoland
- Omroep Flevoland – Nieuws – Aantal egels gehalveerd: ‘Platteland te eentonig’
Het aantal egels in ons land is in dertig jaar tijd gehalveerd. Dat blijkt uit onder meer de landelijke egeltelling, waaraan afgelopen weekend 128 Flevolanders hebben meegedaan. - Omroep Flevoland – Nieuws – Archeoloog zeer enthousiast over vervolgonderzoek naar kerkdak in Almeerse bodem
Er komt een vervolgonderzoek naar het kerkdak dat vorig jaar augustus in de grond bij Almere Pampus werd gevonden. De balken van het dak zijn vermoedelijk ooit als scheepslading vervoerd en van boord gevallen of met boot en al vergaan.
Provincie Utrecht
- Omgevingsplan gemeente Utrecht krijgt vorm | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
De gemeente Utrecht zette onlangs een grote stap richting het nieuwe omgevingsplan. Op de site van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) leest u een artikel over de omzetting van de oude regels naar het nieuwe omgevingsplan. - Turbineconflict provincie Utrecht en gemeenten houdt aan (binnenlandsbestuur.nl)
In de provincie Utrecht blijft voorlopig nog spanning bestaan tussen het provinciebestuur en meerdere gemeenten over de plaatsing van windturbines. Om het doel van de Regionale Energie Strategie in 2030 te behalen moesten er begin dit jaar nog zo’n veertig turbines bij. Meerdere gemeenten stapten naar voren. Maar uit een tussenbalans van de provincie blijkt nu dat nog minstens twaalf turbines nodig zijn. Daardoor hangt meerdere gemeenten die turbines weigeren een dwingend projectbesluit van de provincie boven het hoofd. - Utrecht mag voorlopig niet beginnen met zenderen wolf (binnenlandsbestuur.nl)
De provincie Utrecht mag voorlopig niet beginnen met het vangen, verdoven en zenderen van wolf GW3237m die op de Utrechtse Heuvelrug leeft en bij een aantal incidenten betrokken is geweest. Dat heeft de rechtbank in Utrecht maandag bekendgemaakt, na de zitting van vorige week. Volgens de rechtbank waren de argumenten van de provincie niet goed genoeg om een beschermde diersoort als de wolf te vangen, verdoven en zenderen. De provincie had ook op de wolf mogen schieten met een paintballgeweer bij aanhoudende problemen na het zenderen.
Provincie Noord-Holland
- Hortus Botanicus ruilt drinkwater in voor regenwater (h2owaternetwerk.nl)
De Hortus Botanicus Amsterdam gaat een Groen Water Hub realiseren. Deze hub gaat de botanische tuin helpen om te besparen op drinkwatergebruik door regenwater op te vangen, langdurig op te slaan en ter plaatse slim te zuiveren, om het vervolgens in te zetten voor het bewateren van de grote collectie planten en bomen in de kassen. - Bellenscherm in Amsterdamse gracht vangt 1 ton plastic per jaar (h2owaternetwerk.nl)
De test met de Bubble Barrier in het Westerdok in Amsterdam is een succes. Het luchtbellenscherm haalt elk jaar ongeveer 1 ton plastic uit de grachten, meldt watercyclusorganisatie Waternet. Gemeente Amsterdam en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht hebben daarom besloten dat de BubbleBarrier blijft. En ze gaan onderzoeken waar in de stad nog extra bellenschermen kunnen komen.
Provincie Zuid-Holland
- Zuid-Holland draagt Hollandse Duinen weer voor als nationaal park (welingelichtekringen.nl)
- Provincie Zuid-Holland vervolgt aanpak rivierkreeften in Krimpenerwaard | Agraaf.nl – Landbouwnieuws voor West-Nederland
- Zuid-Holland vraagt officiële status Nationaal Park aan voor Hollandse Duinen | Bollenstreek Omroep
- Nog veel vragen over toekomst landbouw en natuur nu NLPG wordt stopgezet (cda.nl)
Provincie Zeeland
- Provincie waarschuwt voor mogelijke wolf bij Poortvliet – Omroep Zeeland
- Zeeland blij met streven kabinet om leefbaarheid in regio te verbeteren | Provincie Zeeland
- Aanpassing Zanddijk gaat ten koste van bewoners, natuur en veiligheid | Zeeuws nieuws | pzc.nl
- Provincie Zeeland presenteert nieuwe Leefbaarheidsagenda – Al het nieuws uit Middelburg (internetbode.nl)
Provincie Noord-Brabant
- Provincie tekent beroep aan tegen opnieuw verleende vergunning Ineos – Brabant
- Subsidie van € 3,3 miljoen voor verduurzaming van 104 Brabantse bedrijventerreinen – Brabant
- Brabantse boeren pakken samen met strijders voor natuur en milieu de handschoen op voor betere veehouderij | Opinie | ed.nl
Provincie Limburg
- Rechter legt aanleg drempel in Grensmaas stil (h2owaternetwerk.nl)
Op last van de rechtbank Limburg is de aanleg van een drempel in de Grensmaas stilgelegd. Dat is de uitkomst van een kortgeding dat was aangespannen door Natuurmonumenten tegen Rijkswaterstaat. - Veel Romeinse munten gevonden in Limburg, historische waarde ‘onschatbaar’ (nos.nl)
In Limburg zijn 3600 Romeinse munten gevonden. Het gaat om de grootste Romeinse muntenvondst ooit in die provincie, bevestigt de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed aan L1. De vondst werd eerder dit jaar gedaan, maar is nu pas bekendgemaakt.