Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (9 2025)
1. Jaarverslag 2024 Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond gepubliceerd
In het jaaroverzicht van Rijkswaterstaat afdeling Leefomgeving Bodem en Ondergrond (LOBO) over 2024 vindt u de resultaten van onze bijdrage aan duurzaam beheer en gebruik van het bodem- en grondwatersysteem. Het jaaroverzicht verschijnt voor de derde keer in de vorm van een interactieve infographic.
2. ‘Gezond grondwatersysteem haalbaar met cross-sectorale aanpak’
Ruud Bartholomeus, de nieuwe hoogleraar Plant Water Stress and Regional Water Management, stelt dat we een een gezond grondwatersysteem kunnen creëren dat als waterbuffer en waterbron kan dienen, als we dat cross-sectoraal aanpakken en water en bodem meer leidend laten zijn.
Deze stelling poneert hij een interview dat is gepubliceerd op de site van het onderzoeksinstituut KWR. Bartholomeus, die 1 juli vorig jaar is begonnen als buitengewoon hoogleraar aan Wageningen University & Research (WUR), hield 14 februari zijn inaugurele rede.
3. Klimaatneutrale mobiliteit in 2050: zitten we op de goede weg of zijn we het spoor bijster?
Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn. In dit paper voor het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk 2024 laten we zien dat er de afgelopen jaren stappen gezet zijn richting een klimaatneutraal mobiliteitssysteem. Tegelijkertijd liggen er nog uitdagingen, zowel op het gebied van technologie als gedrag.
4. Onderzoek: verhoogde concentraties PFAS in oppervlaktewater gevonden op 170 locaties
De concentraties PFAS in het Nederlands oppervlaktewater zijn op zeker 170 locaties te hoog. Dat blijkt uit een verkenning van de Universiteit Utrecht in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Vaak bleek het echter lastig om een specifieke bron aan te wijzen. Daarom volgt dit jaar een nieuw bronnenonderzoek.
Bij een grootschalige controle vindt Wetterskip Fryslân afwijkende – lees: verhoogde – PFAS-concentraties op drie rioolwaterzuiveringen. Waterschap Vechtstromen meet te hoge concentraties van twee PFAS-soorten in de Teesinkbeek in Boekelo. Deze berichten van de afgelopen dagen maken maar weer eens de ernst van het PFAS-probleem duidelijk. PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) is de verzamelnaam van duizenden door de mens gemaakte chemische stoffen die schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid en het milieu.
5. Concreet beleid nodig om kansen circulaire economie te benutten
Het lukt Nederland nog niet om de hoeveelheid grondstoffen die wordt gebruikt fors terug te dringen. Sterker nog: in 2022 was het gebruik hoger dan in 2020. Ten opzichte van 2016 is wel een daling zichtbaar, maar lang niet snel genoeg. Het doel om in 2030 de helft minder mineralen, metalen en fossiele grondstoffen te gebruiken lijkt daarmee niet haalbaar. Er is meer concreet beleid nodig, wil Nederland deze doelen behalen. Dat blijkt uit de nieuwe Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) van het PBL, die op 20 februari uitkomt.
Zie ook: Link naar Integrale Circulaire Economie Rapportage
6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten
Bijeenkomsten
- De rol van BRO-data bij hoogwaardig gebruik van grond – Basisregistratieondergrond
Hoe worden BRO-data ingezet voor het hoogwaardig gebruik van grond? Daarover ging het BRO’tje op 13 februari. We nemen je mee in het project Meanderende Maas, waar data over over milieuhygiënische bodemkwaliteit een breed inzicht geven in de bodemkwaliteit. Ook het project Grip op Grond komt aan bod: een initiatief van provincie Fryslân om vraag en aanbod van grond te stroomlijnen en te koppelen. Beide projecten leveren grote baten op in de vorm van kostenbesparing, hoogwaardig gebruik van grond, en reductie van CO2. - Nationale Geluidshinderdag | Informatiepunt Leefomgeving
De jaarlijkse Nationale Geluidshinderdag van de NSG is op 27 maart 2025 bij De Eenhoorn in Amersfoort. Dit jaar staat het thema ‘Evenementen en geluid’ centraal. Waarbij de vraag wordt beantwoord: Is de ‘Nota Limburg’ aan vervanging toe?
7. Nieuws over de Omgevingswet
- Nieuw op IPLO | Informatiepunt Leefomgeving
- ‘Reguleer grondprijzen voor sociale woningbouw’
Het Rijk moet grondprijzen voor sociale huurwoningen reguleren, zegt de toezichthouder Autoriteit woningcorporaties. Het gebrek aan grond is de ‘grootste hindernis’ voor de nieuwbouw van sociale huurwoningen, aldus de waakhond. Het reguleren van de grondprijzen voorkomt ‘eindeloze onderhandelingen’ en torenhoge kosten voor woningcorporaties, die ten koste gaan van investeringen.
8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik
- Stikstofplannen Wiersma geven provincies voorzichtig hoop
Provincies reageren hoopvol, maar ook afwachtend op de plannen die minister Femke Wiersma eind vorige week presenteerde om Nederland van het stikstofslot te halen. De BBB-politica schetste in brieven aan de Tweede Kamer en in de media wat ze wil doen om de vergunningverlening weer op gang te brengen en tegelijk de natuur te laten herstellen. De plannen zijn nog niet uitgewerkt en het is de vraag of ze juridisch stand houden. - Provincies worstelen met miljoenen voor PAS-melders
Alle provincies hebben van minister Femke Wiersma bijna 8 miljoen euro gekregen om zogeheten PAS-melders te helpen, maar ze worstelen met de mogelijkheden om dit geld uit te geven. Door een recente uitspraak van de Raad van State, waardoor niet meer mag worden geschoven met stikstofruimte, is het nog moeilijker geworden om deze boeren zonder benodigde natuurvergunning te legaliseren.
9. Nieuws over Circulaire economie
- Integrale Circulaire Economie Rapportage 2025 | Planbureau voor de Leefomgeving
De Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) biedt een overzicht van de stand van zaken van de transitie naar een circulaire economie in Nederland. De onafhankelijke informatie uit de ICER is bedoeld als kennisbasis voor het maatschappelijke en politieke debat over de transitie naar een circulaire economie. Het PBL publiceert de ICER op verzoek van het kabinet eens in de twee jaar. De ICER 2025 is de derde editie en net als voorgaande edities is de ICER 2025 in samenwerking met andere kennisinstellingen gemaakt. - De kringloop loopt nog steeds niet
Het kabinet moet met concrete acties komen om het grondstofgebruik in Nederland terug te dringen. Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een tweejaarlijks rapport over de kringloopeconomie. Directeur Marko Hekkert zegt in een verklaring: ‘Helaas moet het PBL constateren dat de circulaire economie te laag op het prioriteitenlijstje van de overheid staat.’
10. Nieuws over de energietransitie
- TenneT pleit voor meer subsidie om vastgelopen energietransitie los te trekken
- Financiële sector zet door met financiering energietransitie
De Nederlandse financiële sector blijft zich inzetten voor de financiering van de energietransitie. Banken, pensioenfondsen, vermogensbeheerders en verzekeraars hebben hun voortgang op dit vlak gerapporteerd aan de ministers van Financiën en Klimaat en Groene Groei. Dat meldt de Nederlandse Vereniging van Banken.
11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling
- Nieuwe klimaatrealiteit: adaptatie in delta’s en kustgebieden moet versneld en opgeschaald
Juist delta’s en kustgebieden worden geraakt door de gevolgen van klimaatverandering, betoogde Marjolijn Haasnoot in haar inauguratie als hoogleraar ‘Klimaatadaptatie in delta’s en kustgebieden’ aan de Universiteit Utrecht. Het is daarom tijd om adaptatie te versnellen en op te schalen, aldus de wetenschapper, die zich met haar leerstoel richt op het vergroten van kennis over adaptatiestrategieën. - ‘Het besef dat het nooit klaar is nu een stuk groter’
Regio’s langs de Nederlandse kust en aan rivieren moeten de bescherming tegen hoogwater meer in onderlinge samenhang oppakken, vindt de nieuwe hoogleraar klimaatadaptatie Marjolijn Haasnoot. En ze zouden trouwens ook vaker te rade kunnen gaan bij Dirk Kuijt.
- Nitraatuitspoeling naar het grondwater verminderen – Nieuwe Oogst
BO Akkerbouw en Nieuwe Oogst houden op dinsdag 4 maart een webinar over doelsturing in de akkerbouw. Het doel is om akkerbouwers en erfbetreders bewust te maken van het belang van de sectoraanpak nitraat en laten zien hoe zij deze uitdaging kunnen aanpakken.
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Overijssel
- WDODelta vervangt beton door duurzamer petflesbruggen
Met twee nieuwe bruggen die deels gemaakt zijn van gerecyclede petflessen verwacht Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) weer honderd jaar vooruit te kunnen. De bruggen zijn geplaatst over de Steenwetering bij Hasselt, waar twee oude betonnen bruggen vervangen moesten worden. - Vechtstromen meet verhoogde PFAS-concentratie in deel van Teesinkbeek
Uit onderzoek van het waterschap naar de waterkwaliteit in de Teesinkbeek in Boekelo blijkt dat er een te hoge concentratie van twee PFAS soorten (PFOS en PFOA) zit in een deel van de beek. Het gaat om het deel tussen de Boekelose Stoomblekerij en de Keizerweg in Boekelo.
Provincie Gelderland
- Primeur in Lunteren: eerste meetstation luchtkwaliteit in Gelderland – Barneveldse Krant | Nieuws uit de regio Barneveld
De provincie gaat op zestien verschillende plekken samen met de Omgevingsdienst regio Arnhem de komende vijf jaar de luchtkwaliteit meten met mobiele units. In Lunteren is de eerste geplaatst in de tuin van verpleeghuis De Honskamp van Opella. Het meetstation blijft hier zes maanden staan en wordt daarna verplaatst naar een andere plek. - Kerncentrale alternatief voor windenergie? ‘Vooralsnog geen optie’ – Omroep Gelderland
Wil je windmolens, of liever een kerncentrale in je achtertuin? Sommige tegenstanders van windmolens hebben wel oren naar kernenergie. Zoals de VVD in Maasdriel en Stichting Tegenwind in Beuningen. Hoogleraar Pier Vellinga van Wageningen Universiteit is echter kritisch over kerncentrales. - Steeds meer kraanvogels dansen en broeden hier – Omroep Gelderland
Provincie Groningen
- Zoutwatermeetnet eerste stap naar een zouter Lauwersmeer
Waterschap Noorderzijlvest gaat een zoutwatermeetnet aanleggen in en rond het Lauwersmeer. Daarmee wordt een eerste stap gezet naar een natuurlijker overgang tussen het zoute water van de Waddenzee en het zoete water van het meer. Het plan is om het noordelijk deel zouter te maken. - Groningen zet denktank op voor groen gas uit mest door aanzuring – Nieuwe Oogst
Provincie Groningen heeft met projectorganisatie Fascinating, Gasunie en de New Energy Coalition een denktank opgericht die moet kijken naar de toekomst van groen gas uit mest in de provincie. De denktank is een gevolg van een pilot rond het aanzuren van mest om de uitstoot van ammoniak en methaan te verminderen.
Provincie Fryslan
- Wetterskip vindt op drie rwzi’s afwijkende PFAS-concentraties
Bij de eerste grootschalige PFAS-controle heeft Wetterskip Fryslan op 3 van de 27 rioolwaterzuiveringen verhoogde of afwijkende PFAS-concentraties aangetroffen. De schadelijke stoffen zaten in zowel het instromende als het geloosde water van de rwzi’s in Heerenveen, Sneek en Vlieland. Het onderzoek naar de bronnen loopt nog. - Inhoud van 50.000 scheppen met Waddenslijk en zand openbaar gemaakt – Omrop Fryslân
Alle ‘privégegevens’ van 177 soorten dieren in de bodem van het droogvallende Wad zijn nu in het openbaar terug te vinden. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld de kokkel of de gestippelde dieseltreinworm. Sinds 2008 hebben onderzoekers van het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) op Texel tienduizenden monsters genomen van de Waddenbodem en vastgelegd wat ze allemaal tegenkwamen.
Provincie Drenthe
- Stemming gepeild over kernreactor Hoogeveen – RTV Drenthe
Gemeentebelangen in Hoogeveen wil een onderzoek naar een kleine kernreactor, binnen of net buiten de gemeente. - Meppel kampioen bouwvergunningen verstrekken van Drenthe | Meppel | destentor.nl
De gemeente Meppel heeft afgelopen jaar bouwvergunningen verstrekt voor 342 nieuwbouwhuizen. Dat is verhoudingsgewijs het hoogste aantal van heel Drenthe, blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag naar buiten brengt.
Provincie Flevoland
- Omroep Flevoland – Nieuws – Mysterie Hulkenstein: archeoloog wil volgende stap zetten in onderzoek
Als het aan maritiemarcheoloog Yftinus van Popta ligt, wordt niet gestopt met onderzoek naar Hulkenstein. “We hebben stap één gehad. We hebben laten zien dat er wat ligt, maar we zijn er nog niet.” Het verloren slot in het Nijkerkernauw bij Zeewolde heeft volgens Van Popta nog genoeg vragen die onbeantwoord zijn.
Zie ook: Omroep Flevoland – Nieuws – Mysterie Hulkenstein: hoe zag het verdronken slot er uit?
- Omroep Flevoland – Nieuws – Versterking IJsselmeerdijk levert kansen op voor natuur, werk begint binnenkort
Waterschap Zuiderzeeland begint binnenkort met de versteviging van de IJsselmeerdijk tussen Lelystad en de Ketelbrug. Dat is nodig om ook in de toekomst droge voeten te houden in Oostelijk Flevoland. - Omroep Flevoland – Nieuws – Noordoostpolder wil meer ruimte voor natuur: bomen, bloemen en verbindingszones
Provincie Utrecht
- Gemeente Utrecht steekt miljoenen in het verbeteren van de waterkwaliteit
De gemeente Utrecht zet zich in voor een betere waterkwaliteit en investeert 14 miljoen euro om sloten, vijvers en grachten in de stad te verbeteren. In dit zogeheten Programma Gezond Water, dat doorloopt tot en met 2028, werkt het gemeentebestuur samen met Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, Rijkswaterstaat en waterschap Amstel, Gooi en Vechtstreek. - 10 miljoen euro extra voor bestaand groen en nieuw groen | provincie Utrecht
De provincie Utrecht stelt via de Tenderregeling Groen Groeit Mee 10 miljoen euro beschikbaar voor het versterken van bestaand groen en het ontwikkelen van nieuw groen. Met deze speciale regeling nodigt de provincie met name publieke partijen uit om met groene gebiedsplannen te komen, die ervoor zorgen dat recreatief groen, natuur, water en landschap meegroeit met het stijgende aantal woningen in de provincie Utrecht.
Provincie Noord-Holland
- Nieuwe waterberging in natuurgebied langs A27 bij Hilversum
Om wateroverlast tegen te gaan, is langs de A27 bij Hilversum een nieuwe waterberging aangelegd. Deze berging, in het Huydecopersbos, slaat tijdelijk regenwater op in de grond van droge bossen en natte heide. Afgelopen weekend werd het nieuwe natuurgebied geopend. - Zorgen over natuurherstel in Noord-Holland – Noordkop Centraal
De provincie Noord-Holland heeft woensdag 12 februari de plannen voor natuur, landbouw, stikstof, water en klimaat gepresenteerd. Door het wegvallen van het transitiefonds is er veel minder budget beschikbaar voor het landelijk gebied natuurherstel. Daar maken verschillende natuurorganisaties zich nu zorgen over.
Provincie Zuid-Holland
- Nieuw waddengebied Zuid-Holland biedt kansen voor waddeneconomie in de regio
De vorming van een nieuw waddengebied in de monding van het Haringvliet in Zuid-Holland is veelbelovend voor zowel de natuur als voor een regionale waddeneconomie. Dat concludeert een brede coalitie van partijen in het ‘Toekomstperspectief Zuid-Hollandse Wadden’ dat recent is gepubliceerd. Het toekomstperspectief schetst het beeld van de kust van Voorne en Goeree in 2060. - RvS: NAM mag olie blijven winnen onder Rotterdam
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) mag tot 2035 olie blijven winnen uit het olieveld dat onder Rotterdam ligt. Volgens de Raad van State mocht het kabinet in 2022 toestemming geven voor het zogeheten winningsplan van de NAM, waarin het bedrijf vroeg om verlenging van de oliewinning. - Meer onderzoek naar mogelijke invloed ‘zwerfstroom’ op vee gevraagd
De provincie Zuid-Holland heeft diverse ministeries gevraagd om gezamenlijk onderzoek te doen naar de invloed van zogeheten zwerfstroom op vee. Zwerfstromen zijn elektrische stromen die een andere weg nemen dan ze zouden moeten doen en bijvoorbeeld de grond in gaan. Twee veehouders uit Ooltgensplaat, een dorp op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee, zeggen dat hun koeien en geiten gezondheidsproblemen hebben als gevolg van zulke stromen die volgens hen mogelijk bij windturbines uit de buurt vandaan komen.
Provincie Zeeland
- Brabant en Zeeland stoppen procedures tegen ethaankraker
De provincies Noord-Brabant en Zeeland stoppen de juridische procedures tegen de bouw van de Project One-fabriek van chemiebedrijf Ineos. In de nieuwe fabriek in het havengebied van Antwerpen wordt ethaan omgezet in ethyleen, een grondstof voor plastic. Zeeland en Brabant vreesden dat hierdoor veel stikstof zou neerslaan in beschermde Natura 2000-gebieden als de Brabantse Wal. Na intensief overleg met de Vlaamse overheid melden ze nu dat ze er vertrouwen in hebben dat die stikstofuitstoot de komende jaren daalt. - Duiker vist metersgroot vinvisbot op uit Oosterschelde
Een duiker uit Breda heeft een vinvisbot van bijna drie meter lang opgedoken vanaf de bodem van de Oosterschelde. - Rechter hoeft burenruzie niet meer op te lossen: Zeeland en Vlaanderen maken afspraken over minder stikstof – Omroep Zeeland
Vlaanderen gaat de stikstofuitstoot die in Zeeland neerdaalt met de helft terugdringen in 2030. Dat hebben Nederland en Vlaanderen met elkaar afgesproken. De afspraken zijn een direct gevolg van het verzet van Zeeland en Noord-Brabant tegen de komst van een nieuwe plasticfabriek in Antwerpen. De provincies spanden er meerdere rechtszaken over aan. De dreiging van de rechtszaken heeft geholpen om tot deze afspraken te komen.
Provincie Noord-Brabant
- Provincie Noord-Brabant stopt procedures INEOS voor Project One – Brabant
De provincie Noord-Brabant stopt de juridische procedures tegen de vergunning die werd verleend aan INEOS voor de uitvoering van Project One in de haven van Antwerpen. Dit besluit komt na overleg met de Vlaamse overheid en nieuwe inzichten over de stikstofemissies en -depositie op Natura 2000-gebied ‘Brabantse Wal’. - BBB Noord-Brabant: ‘Hoe staat het ervoor met de natuur?’ – Nieuwe Oogst
‘Hoe staat het ervoor met de natuur?’ Dat was het onderwerp van een bijeenkomst die BBB Noord-Brabant vorige week hield in het provinciehuis in Den Bosch. - Noord-Brabant en Zeeland staken verzet tegen ‘ethaankraker’ na geruststelling door Vlaamse regering – NRC
Provincie Limburg
- Aantal bouwvergunningen verdubbeld voor nieuwe woningen in Limburg – L1 Nieuws
Limburgse gemeenten gaven vorig jaar in totaal 2813 vergunningen af voor de bouw van nieuwe woningen. Dat is een verdubbeling ten opzichte van het jaar ervoor. - Verzet Limburgse bestuurders tegen Duitse windturbines neemt toe – L1 Nieuws
De afgelopen week hebben zowel de gemeente Beekdaelen, de gemeente Echt-Susteren als de provincie Limburg bezwaar gemaakt tegen geplande Duitse windturbines. Die komen mogelijk vlakbij de grens en zijn bijna driehonderd meter hoog.
Caribisch Nederland